مُسَکِنی برای مَسکَن بوشهری‌ها نیست

بوشهری ها / کیوان حیدری: حال تصور کنید در ابتدای این فصل و در گرمایی طاقت فرسا باید  کفشی آهنین به پا کرده و راهی نقطه نقطه شهر شوید تا بلکه شاید در بین هزاران بنگاه یکی پیدا شود که موردی مناسب با شرایط شما داشته باشد. این تصور اما برای اجاره نشینان شهر بوشهر هر ساله رنگ واقعیت به خود می گیرد. شهری که شرایط آب و هواییش گاه چنان آزاردهنده می شود که اگر خاک گیرا و دلبستگی هایش نبود شاید هر لحظه فکر کوچ از آن رهایت نمی کرد.

فتح قله غیرممکن ها

داستان مالک و مستاجر و قصه های همیشگی فی مابین از دیرباز گفته و تکرار شده است. قصه هایی که شاید زمانی دلنشین هم به نظر می آمد اما با گذر زمان و در حال حاضر به شرایط ناخوشایندی رسیده است. جایی که مستاجر به دنبال مسکن مورد نظر به سد محکمی به نام اجاره بها برخورد می کند. کافیست سری به بازار مسکن زده شود تا با قیمت های نجومی مسکن لحظاتی افسردگی را به صورت حاد تجربه کنید. تفاوتی هم نمیکند چه میزان می خواهید هزینه کنید چون در اکثر مواقع با جمله « اگر N تومان روش بزاری، یه کیس خیلی خوب واست سراغ دارم» مواجه می شوید. حال مستاجر بی نوا می ماند و آن مقدار پولی که جور کردنش کار چندان آسانی نیست. صاحبخانه ها هم بعضا با علم به اینکه مستاجر در گرمای بوشهر زیاد حوصله جا به جایی ندارد کمی روی قیمت کرایه یا رهن می کشد و در یک معامله سراسر باخت برای مستاجر و برد برای مالک، قرارداد را یک سال دیگر تمدید می کند. بد نیست سری به بازار قیمت ها بزنیم تا دقیق تر از سختی کار مستاجران سر در آوریم.
بوشهر جنوب و شمالش یکیست؟!

بنگاه معاملات املاک بهترین مکان برای پاسخ به سوالات ماست. یکی از بنگاه های محلات جنوب را برای تهیه گزارش انتخاب کرده و وارد می شوم. صبر می کنم تا نگاه خریدارانه اش که تمام می شود سوالاتم را شروع کنم. وقتی می فهمد برای اجاره آمده ام بی دلیل نامهربانتر می شود. از میزان سرمایه ام که مطمئن می شود مورد هایی را جلویم ردیف می کند تا انتخاب کنم. با همان نگاه اول خیال خام اینکه مناطق جنوبی می تواند کرایه های ارزانتری را به دوش مستاجر بگذارد، رنگ می بازد. از امامزاده تا ریشهر و... حداقل کرایه ها 500 هزار تومان است و اگر نیت به رهن کامل باشد، حداقل باید 45 میلیون تومان برای این امر کنار گذاشته شود. همچنین باید به این نکته توجه کرد که زندگی در محلات جنوبی هزینه رفت و آمد سنگین تری را به دوش افراد می گذارد که در کنار طولانی تر بودن مسیر تا ادارات در مرکز شهر شرایط سخت تری را برای مستاجر پدید می آورد.

در دومین انتخاب به سراغ بنگاه املاکی در خیابان سنگی می روم که کمی امروزی تر و شلوغ تر است. آنجا فایل بندی ها دقیق تر و کامل تر است و بنگاه دار و کارکنانش زحمت چندانی برای معرفی موردهای اجاره به مشتری متحمل نمی شوند. به هر شکل با نگاهی به قیمت ها خیلی زود متوجه می شوم چندان تفاوتی بین محلات جنوبی با مرکزی نیست و جز در مواردی که منازل نوساز و با امکانات خاص  وجود دارند باقی موردها تابع بازه قیمتی مشابه با دیگر مناطق هستند. به عنوان مثال شما یک آپارتمان چند سال ساخت را با متراژ 80 متر در خیابان سنگی(نه نزدیکی خیابان اصلی) می توانید 40 میلیون رهن کامل کنید. یا در خیابان عاشوری رهن یک واحد آپارتمان کوچک 70 متری با 8 سال عمر نزدیک به 45 میلیون تومان قیمت دارد. البته اگر مقصد به خیابان های مدرس و باهنر یا منازل نوساز منتهی شود ب طور طبیعی قیمت ها هم بالاتر رفته و شرایط برای مستاجر هم سخت تر می شود. یعنی اگر مستاجری بخواهد در این مناطق ساکن شود باید حداقل ماهی 800 تا 900 هزار تومان را به اضافه پول پیش 10 میلیونی کنار بگذارد تا بلکه بتواند آپارتمانی 70 متری را به مدت یک سال به مالکیت موقت خود در آورد.

قیمت، در حد کلانشهرها!

بوشهر شهری گران در حوزه مسکن محسوب می شود. این ادعایی است که با نگاهی گذرا به قیمت ها و مقایسه آن با کلانشهرها خیلی زود به اثبات می رسد. شهری به وسعت بوشهر با وضع فعلی امکانات و آب و هوا بی تردید از نظر قیمت مسکن و زمین سرایط مطلوبی ندارد و این شرایط باعث شده تا فشار بسیار زیادی به قشر متوسط و ضعیف مردم بوشهر از این جهت وارد شود. در شهری که مردم انتخاب چندانی از باب تنوع قیمت ها ندارند و کرایه ها در مناطق جنوبی و شمالی تفاوت چندانی نمی کند، شرایط مستاجران هم ناخواسته سخت و سخت تر می شود. حال کافیست متوسط حقوق را در نظر بگیرید تا خوب متوجه شوید وقتی سر ماه قرار است نصف حقوق در دستان صاحبخانه گذاشته شود و نصف باقی هم به اقساط مختلف اختصاص یابد، چه حالی بر مستاجر بخت برگشته غالب می شود.

مستاجری که یک سال هم ارامش ندارد

به همه مشکلات فوق این را هم اضافه کنید که قرارد فی مابین مالک و مستاجر به ظاهر یک ساله است وگرنه در ایده آل ترین حالت از ماه نهم مالک تقاضای افزایش وجه کرایه را مطرح می کند و مستاجر باید دست در سر بنشیند تا این کسری بودجه را جبران کند. بماند که گاهی مالکان با مطرح کردن موردی چون پسرم قصد ازدواج دارد و یا افزایش قیمت به صورت نجومی کاری با مستاجر می کنند که عطای تمدید قرارداد را به لقایش می بخشند و در گرمای تابستان خیابان های بوشهر را متر به متر به دنبال منزلی مطابق با بودجه حاضر می گردند.

با این شرایط باید پذیرفت کاهش نرخ تورم و جلوگیری از افزایش قیمت ها توانست از بالا رفتن نجومی قیمت مسکن جلوگیری کند اما باز هم شرایط برای مستاجران در شهرهای مانند بوشهر چندان محیا نیست. قرارداد های کوتاه مدت در کنار قیمت بالای مسکن و زمین را اگر به شرایط سخت آب و هوایی اضافه کنیم متوجه خواهیم شد اینجا شرایط مسکن برای مستاجران به اندازه گرمای تابستان سخت و طاقت فرساست. شاید گفتن از نظارت بر روی قیمت ها و جلوگیری از افزایش بی رویه اجاره بها مواردی باشد که بی تردید کمک شایانی را متوجه حال مستاجران خواهد کرد اما ذکر این نکته که در افزایش اجاره بها خود ما مردم هم سهم به سزایی داریم، دور از واقعیت نیست. شاید اگر مالکان که متشکل از ما مردم هستند کمی منصفانه تر به شرایط مستاجران نگاه کرده و بی دلیل اجاره بها را هر ساله افزایش ندهند و یا باسو استفاده از علاقه مستاجر به تمدید قرارداد سو استفاده نکنند بتوانیم شرایط منصافانه تری در باز رهن و اجاره مسکن شاهد باشیم. هرچند باز هم لزوم نظارت بر قیمت ها امری است که در شهر بوشهر به شدت احساس می شود و لازم است از همین امسال تدابیر ویژه ای برای عدم افزایش اجاره بها به صورت غیرمنطقی اندیشیده شود.