یادداشتی از خورشید گزدرازی
بوشهری ها / «کسب و کار» که محصول آن «درآمد» برای امرار معاش یا گذران زندگی است، از دیربازیکی از دغدغه‌های همه انسان‌ها و جوامع بوده است. این موضوع الزاماً ربطی به «پول» ندارد و زمانی هم که داد و ستد به صورت کالا با کالا صورت می‌گرفت و از «پول» خبری نبود، باز انسان‌ها برای اینکه بتوانند کالا و جنس مورد نیازشان را تأمین کنند، باید کالایی می‌داشتند تا آن را با کالای مورد علاقه مبادله کنند. هرچند بده و بستان کالایی همیشه مبتنی بر «تولید» نبود و افراد می‌توانستند در قبال دریافتیک کالا، «خدمت»ی ارائه کنند تا به خواسته‌شان برسند که چرخ زندگی از حرکت نایستد.
تلاش برای تولید و ارائه خدمت به منظور دریافت پول یا همان «کسب درآمد»، فرایندی است که در همه زمان‌ها و مکان‌ها با شدت و ضعف‌هایی در جریان بوده و جوامع انسانی بر اساس میزان دسترسی به آموزش بهتر برای افزایش توانایی‌های علمی و فنی، چه برای تولید و چه برای ارائه خدمات بهتر، همیشه در این زمینه از وضع بهتری از نظر اقتصادی برخوردار بوده‌اند.
اما آنچه که کسب و کار را متحول کرده، برخی را به فراموشی سپرده، برخی را تقویت و عناوین جدیدی را وارد مبادلات اقتصادی و کسب و کار یا «بیزینس» می‌کند، گذر زمان و «تغییر ذائقه‌ها» و نیازهاست. همزمان با تحولات اساسی در جوامع که پسایند حتمی توسعه تکنولوژی است، کسب و کارها نیز تغییر می‌کنند و هر کسی که بیشتر بتواند با دنیای جدید و فشرده شده در تکنولوژی و علم هماهنگ شود، مطمئناً از وضع اقتصادی بهتری برخوردار خواهد بود و بهتر می‌تواند امرار معاش کند.
«چه باید کرد» موضوع مهمی است که دغدغه برنامه‌ریزان اقتصادی در جوامع در حال توسعه برای رساندن سطح رفاه عمومی و امرار معاش در حد نرمال است.
ازیک سو موانع تولید در این گونه کشورها ـ از جمله خودمان ـ بسیار زیاد است؛ از ناتوانی در تولید کالاهای سرمایه‌ای بگیر تا مشکلات مربوط به آموزش و پژوهش که نشان می‌دهد سیستم آموزشی ما از مدرسه تا دانشگاه، امری بیهوده است و نمی‌تواند در توسعه اقتصادی مؤثر باشد. از سوی دیگر، هجوم به سمت کارهای خدماتی تکراری ـ سنتی و اغلب فصلی باعث ترافیک شغلی می‌شود و این نیز نمی‌تواند راهگشا باشد؛ بویژه در کشور خودمان که از هر سو در محاصره‌ایم و تکیه بر مشاغل سنتی در دراز مدت بی‌نتیجه است و نمی‌تواند حداقلی از معاش را تأمین کند.
نگاه به وضع اقتصادی کشورهای درحال توسعه ـ بویژه کشور خودمان ـ به ما یادآوری می‌کند که ماندن در چارچوب کسب و کارهای سنتی و اقتصاد تک‌بعدی و همچنین هجوم همگان به سوی «کارهای خدماتی» به جای «فعالیت‌های تولیدی»، وضع اقتصاد را به سمتی می‌برد که بخش مهمی از جامعهیا از «نداری» در رنج خواهد بود و یا همیشه «محتاج» یارانه و کمک دولت‌هایی که خود نیز وضع بهتری از مردم نیازمند ندارند.
با این وصف، دو امر مهم برای توسعه اقتصاد یک کشور اهمیت زیادی دارد:
1 ـ توسعه آموزش و پژوهش برای تولید به مفهوم عام (کالا) و به مفهوم خاص (کالای سرمایه‌اییا همان دستگاه‌هایی که مولد هستند و امر تولید را آسان و سریع می‌کنند.)
2 ـ نماندن در چارچوب کسب و کارهای سنتی و توجه عمیق به تحولات تکنولوژیکی و نیازهای جدیدیا «ایجاد نیاز» متناسب با تغییر ذائقه‌ها.
تحقق اولی باعث می‌شود «صادرات» رشد کند و دومی نیز بیانگری روزآمدییک جامعه است و جامعه‌ی «به روز» هیچگاه در «چه کنم؟» نمی‌ماند. نهایتاً هر دو امر نیز به «کارآفرینی» منجر خواهد شد؛ موضوعی که نشان‌دهنده آگاهی مردم یک جامعه از توانایی‌های خود برای «کسب درآمد» به منظور امرار معاش است.
یکی از برنامه‌های جدی اتاق بازرگانی بوشهر از چهار سال قبل به این سو، تأکید بر آموزش و پژوهش بوده تا بتواند با کمک اساتید دانشگاه، مفهوم کارآفرینی را بازتعریف کند و در خلأ کسب و کار و سرانجام کاهش درآمد جامعه، افراد بااستعداد و آماده را به سمت «کارآفرینی» ببرد. تلاش اتاق بوشهر برای این امر باعث شد که رتبه اول فعالیت‌های آموزشی را در کشور از آن خود کند. امید می‌رود با ادامه این روند، افراد جویای کار به این نتیجه برسند که نباید به امید «آگهی استخدام» روز را به شب برسانند، بلکه باید آستین‌ها را بالا بزنند تا هم خود را از مخمصه و انتظار کشنده آگهی استخدام نجات دهند، هم دست دیگران را بگیرند و در کاری که خود آن را خلق کرده‌اند، سهیم نمایند.
کارآفرینی یاEntrepreneurship از قرن 16 میلادی مورد توجه اقتصاددانان بوده و موضوع جدیدی نیست.در کارآفرینی،کار آفرین به دنبال نوآوری است. یعنی انجام کارهای جدید و یا ابداع روش‌های نوین برای ایجاد شغل است.مانند:
• ارائه کالای جدید
• ارائه روش جدید در فرآیند تولید
• گشایش بازاری جدید
• یافتن منابع جدید
• ایجاد هر گونه تشکیلات جدید در صنعت.
اکنون باید به توانایی‌های خودمان نگاهی بیاندازیم تا دانسته شود که در کدام یک از این 5 محور می‌توانیم مفهوم کارآفرینی را محقق کنیم. اتاق بازرگانی بوشهر بر این باور است که استان بوشهر استعداد کارآفرینی در 5 محور یادشده را دارد؛ هرچند تمام این محورها نیازمندشدید آموزش و پژوهش‌های جدی است؛ همان چیزی که اتاق بوشهر بر روی آن برنامه‌ریزی کرده تا مردم استان بوشهر فقط به «دریا» به عنوان ممر درآمد نگاه نکنند؛ چه، گاه ممکن است در چندقدمی‌مان استعداد نهفته و خاموشی برای ایجادیک شغل پردرآمد با شاغلان زیادی وجود داشته باشد. به بیان دیگر، شاید پرشغل‌ترین مکان دنیا همین نقطه‌ای باشد که ما بر روی آن ایستاده‌ایم.
تضمین آینده شغلی جامعه که لازمه جدی گذران زندگی است و سلامت جامعه نیز وابسته به آن است، در گروه برون رفت از به بازار سنتی ـ بویژه در استان بوشهر ـ به سوی کارآفرینی است. حتی بدون درنظرگرفتن 900 کیلومتر دریا و ساحل در استان بوشهر، بازهم استعدادهای نهفته این دیار برای رساندن مردمش به یک زندگی متوسط به بالا، فراوان است که باید کشف شود و ما برای تحقق این مهم در حال برنامه‌ریزی و مطالعه هستیم و اعتقاد وافر داریم که پیشروهای جهان آینده کارافرینان هستند چرا که آینده را رصد می کنند و می سازند.
عکس
