بوشهری ها / هدی خرم آبادی / توسعه پایدار در هر جامعهای معیارهای خاص خود را دارد. میزان پایبندی جوامع به حفظ محیط زیست، حضور زنان در اجتماع، میزان پیشرفت توسعه شهری با رعایت ملزومات زیر ساختی، و ... از جمله معیارهایی است که میتوان با توجه به آنها دستیابی به توسعه پایدار را در جوامع تخمین زد. در راس همه این موارد، ارتقای آگاهی در جامعه است. آگاهی در همه اقشار، از جمله دانشآموزان، آموزگاران، مدیران، زنان خانهدار، جوامع محلی و دیگر سطوح جامعه. با وجود این، جوامع محلی میتوانند یک معیار سنجش برای تعیین فرهنگ یک جامعه باشند. هر گاه جوامع محلی به ارتقای سواد در زمینه محیط زیست و در راس آن حقوق شهروندی دست یابند، میتوان در دیگر اقشار جامعه نیز این امر را مشاهده کرد.
با اندک نگاهی به سبک زندگی جوامع محلی درمییابیم که هر گاه برای حفظ داشتههایشان با آگاهی کامل تلاش کردهاند توانستهاند مدیران و متولیان ساخت و ساز را متوقف کنند و هر گاه بیبهره از دانش حقوق شهروندی سکوت کردهاند، هم خود و هم جامعه متضرر شدهاند. این فقط یک مثال است. در اغلب موارد آسیبهایی که خود افراد بومی به منطقه وارد میکنند بیش از ساخت و سازها و تاخت و تازهای مدیران است. صیادانی که با ابزارها و ادوات منسوخ مشغول صید هستند، به احتمال فراوان از تبعات آن آگاه نیستند و آسیبهای آن را نمیدانند. حلقه گمشده این بیبهرهگیها در «آموزش» است. این حلقه مفقوده نه تنها در جوامع محلی که در نظام آموزشی ما چه در مدارس و چه در دانشگاهها نیز معضلی جدی است. در خانوادهها و روابط عاطفی زوجین نیز به شکلی دیگر نمود دارد. ناگفته نماند برای این حلقه مفقوده تلاشهای بسیاری میشود و برخی سازمانها و ادارهها در این زمینه پیشتاز و برخی ادارهها نیز در صف آخر به سر میبرند.
چندی پیش نامهای از سوی حفاظت محیط زیست استان بوشهر به سازمانهای مردمنهاد ارسال شد مبنی بر اینکه در صورت تمایل برای آموزش به جوامع محلی اعلام آمادگی کنند. برای اطلاع از این موضوع به سراغ رئیس اداره آموزش و پژوهش حفاظت محیط زیست استان بوشهر رفتیم.
مهران فقیه در گفتوگو با پیام عسلویه درباره هدف از اجرای این طرح گفت: این طرح با هدف آموزش جوامع محلی در راستای کاهش معضلات زیستمحیطی در سواحل انجام میشود و از دیگر اهداف آن میتوان به مدیریت پسماند و زبالههایی که از طریق فعالیت صیادی در سواحل رها میشود و چهره سواحل را مخدوش و نازیبا کرده است اشاره کرد.
وی درباره زمان اجرای این طرح افزود: طرح آموزش به جوامع محلی از 21 مهرماه با همکاری و مشارکت اداره شیلات و شهرداری بوشهر از یکی از اسکلههای بوشهر آغاز میشود.
رئیس اداره آموزش و پژوهش حفاظت از محیط زیست استان بوشهر با بیان اینکه آموزشها از طریق سازمانهای مردمنهاد دورههایی برای صیادان برگزار میشود و سازمانهای مردمنهاد عهدهدار آموزشها خواهند بود.
فقیه درباره محدوده زمانی اجرای طرح نیز خاطرنشان کرد: محدوده زمانی این طرح تا پایان سال خواهد بود و با توجه به آغاز فصل گرما از اردیبهشت و خردادماه مقدور نخواهد بود، بنابراین از مهر تا پایان فروردین زمان مناسبی برای اجرای این طرح است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا طرح آموزش به جوامع محلی پیش از این نیز اجرا شده یا خیر، گفت: این طرح برای نخستین بار است که با چنین برنامهریزی مدون و هدفمند اجرا میشود. طی جلسات متعدد با مدیرکل محیط زیست استان بوشهر و اداره شیلات و شهرداری بوشهر مقرر شد که این طرح به صورت آموزشهای دورههای شروع به کار کند و خروجی آن رعایت ملاحظات زیستمحیطی به ویژه معضل زباله و پسماند در سواحل و دریاها، حفاظت از گونههای ارزشمند و در معرض خطر انقراض دریایی و جلوگیری از صیدهای مخرب است.
رئیس اداره آموزش و پژوهش حفاظت محیط زیست استان بوشهر در ادامه با اشاره به اینکه این طرح در سراسر استان بوشهر اجرا میشود، تاکید کرد: این طرح یک طرح زیستمحیطی است و علاوه بر اینکه جامعه هدف ما صیادان را دربرمیگیرد، شامل جوامع محلی و خانوادههای آنها میشود. از مزایای دیگر این طرح بانک اطلاعاتی از کسانی است که میتوانند در این زمینه به عنوان همیار محیط زیست فعال باشند و آلودگیهای دریا و سواحل را به ما اطلاع بدهند. بدون شک حفاظت از محیط زیست بدون همراهی و مشکلات مردم راه به جایی نمیبرد.
اینها کلیاتی از مزایای طرح آموزش به جوامع محلی بود. قطعا با اجرای دقیق، برنامهریزیشده و هدفمند میتوان به جامعهای آگاه نه در سطح صیادان که در خانوادهها، دانشآموزان و تکتک اعضای خانواده افراد درگیر طرح تاثیرگذار خواهد بود و بدون شک وقتی مردم آگاه باشند، مدیران به ناچار باید تسلیم خواستههای شهروندان آگاه خود باشند. منظر زیبای سواحل بدون زبالههای رهاشده، یکی از آن دستاوردهای میمون و خجستهای است که در این طرح شکل میگیرد. میطلبد که سازمانهای مردمنهاد بیش از پیش با اداره کل محیط زیست استان بوشهر همکاری کنند تا چنین طرحی که جای خالی آن احساس میشد با بیشترین دستاورد اجرا شود.