ابراهیم بهمنی | در حالی که کام جان صیادان بومی استان بوشهر از بی‌مهری‌ها به تنگ آمده، خبر صدور مجوز صید ترال برای ۲۱ کشتی در آب‌های این استان، به وی

بوشهری ها /ابراهیم بهمنی | در حالی که کام جان صیادان بومی استان بوشهر از بی‌مهری‌ها به تنگ آمده، خبر صدور مجوز صید ترال برای ۲۱ کشتی در آب‌های این استان، به ویژه در منطقه حساس مطاف، موجی از نگرانی مردم برانگیخته است. گویی قرار نیست این زخم کهنه بر پیکر خلیج فارس التیام یابد.

خلیج فارس، این گنجینه زیستی و اقتصادی کشور، به‌ویژه برای جوامع بومی استان بوشهر، هم‌اکنون با تهدیدات جدی ناشی از صید بی‌رویه و استفاده از روش‌های مخرب مانند "صید کف‌روب" (Bottom Trawling) مواجه است. این روش صید که با کشیدن تورهای سنگین بر بستر دریا انجام می‌شود، به تخریب زیستگاه‌های دریایی حساس، برهم خوردن اکوسیستم‌ها و کاهش شدید تنوع زیستی منجر می‌شود. در حالی که مجوز صید ترال برای ۲۱ کشتی در دو سال گذشته به اجرا درآمد و اعتراضات و گلایه‌های صیادان بی‌جواب ماند، بر اساس اطلاعات تایید شده، این روند سال جاری نیز ادامه خواهد یافت.

آنچه در این میان بیش از هر چیز نگران‌کننده است، ماهیت "صید کف‌روب" یا "Bottom Trawling" است که متاسفانه بر اساس شنیده های تایید نشده مجوزهای صادره برای منطقه کم‌عمق و آسیب‌پذیر مطاف پیش‌بینی شده است. این روش صید، که به تعبیری "شخم زدن بستر دریا" شباهت دارد، یکی از مخرب‌ترین شیوه‌های صید در دریا است. این روش باعث آسیب به انواع گونه‌های غیرهدف می‌شود، از جمله لاروها، تخم‌ها، مرجان‌ها، اسفنج‌ها و سایر موجودات بسترزی که نقشی حیاتی در اکوسیستم‌های دریایی ایفا می‌کنند. این روش نه تنها موجب کاهش شدید تنوع زیستی می‌شود، بلکه می‌تواند موجب تغییرات غیرقابل بازگشت در ساختار و عملکرد زیست‌محیطی بسترهای دریایی گردد.

با توجه به ویژگی‌های خاص منطقه مطاف که شامل بسترهای کم‌عمق و حساس است، صید کف‌روب در این مناطق می‌تواند تهدیدی جدی برای بقا و تنوع زیستی منابع دریایی محسوب شود. از این رو، یکی از خواسته های فوری مردم و به ویژه صیادان بوشهری این است که باید فوراً مجوزهای صید کف‌روب در این منطقه لغو و برای حفاظت از این اکوسیستم‌های حساس، تدابیر جدیدی اتخاذ شود.

از سوی دیگر، بحث "صید ترال میانی" یا "Mid-water Trawling" مطرح می‌شود. این روش، در صورتی که با هدف صید گونه‌های خاص در لایه‌های میانی آب و با رعایت دقیق موازین علمی و نظارت مستمر انجام شود، می‌تواند در راستای ارزآوری برای کشور و بهره‌برداری پایدار از منابع دریایی نقش ایفا کند. اما تجربیات گذشته نشان داده است که بدون نظارت دقیق و مداوم، این روش نیز می‌تواند به صید بی‌رویه و آسیب به اکوسیستم‌های دریایی منجر شود. بنابراین، ایجاد سیستم‌های نظارتی چندلایه و هوشمند بر این روش ضروری است. استفاده از فناوری‌های نوین مانند ماهواره‌ها و سیستم‌های پایش آنلاین می‌تواند به کنترل دقیق‌تر صید و جلوگیری از تخلفات کمک کند.

انجام مطالعات جامع ارزیابی اثرات زیست‌محیطی (EIA) قبل از صدور هرگونه مجوز صید صنعتی، به ویژه صید ترال، امری ضروری است. این مطالعات باید به‌طور جامع و با مشارکت تمامی ذینفعان انجام شوند و اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی طرح‌های صید به‌دقت ارزیابی شوند. با استفاده از داده‌های جدید و مدل‌های شبیه‌سازی اکولوژیکی پیشرفته، می‌توان تاثیرات بلندمدت این روش‌های صید را بر اکوسیستم‌های دریایی پیش‌بینی و اقدامات لازم برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر را طراحی کرد.

لغو فوری مجوزهای صید کف‌روب

با توجه به حساسیت اکولوژیکی منطقه مطاف، باید هر چه سریع‌تر مجوزهای صید کف‌روب لغو و از روش‌های پایدارتر برای صید در این مناطق استفاده شود.

نظارت هوشمند و چندلایه بر فعالیت‌های صیادی

ایجاد سیستم‌های نظارتی دیجیتال و آنلاین می‌تواند کمک شایانی به کنترل صید غیرقانونی و بی‌رویه کند. با استفاده از فناوری‌های GPS و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS)، می‌توان مسیر حرکت کشتی‌ها و نوع صید را به‌طور دقیق رصد کرد.

حمایت از روش‌های صید پایدار و سنتی

روش‌های صید سنتی که توسط صیادان بومی به‌کار می‌روند، باید مورد حمایت قرار گیرند. این روش‌ها با توجه به دانش بومی و احترام به اکوسیستم دریا، نه تنها منابع دریایی را حفظ می‌کنند، بلکه موجب حفظ شغل و رونق اقتصادی جوامع ساحلی نیز می‌شوند. گرچه باید گفت برخی از صیادان بومی که با لنج صید می کنند اصول ،قواعد و قوانین را نقض می کنند.در اخر، باید تاکید کرد که خلیج فارس یک گنجینه طبیعی و زیستی است که باید برای نسل‌های آینده حفظ شود.

بی‌توجهی به اصول کارشناسی و تصمیمات عجولانه و غیرمسئولانه در بهره‌برداری از منابع آن، نه تنها امروز صیادان بوشهری را شرمنده خواهد کرد، بلکه فردا نیز آیندگان را از این نعمت خدادادی محروم خواهد ساخت. برای حفاظت از این میراث طبیعی، باید با رویکردی مبتنی بر علم و فناوری، از روش‌های پایدار صید حمایت کرد و نظارت دقیقی بر فعالیت‌های صیادی داشت.