بوشهریها|قطعاً کاهش نیروهای غیر بومی بدون آماده‌سازی نیروی بومی، می‌تواند در کوتاه‌مدت باعث کاهش بهره‌وری، افزایش فشار کاری و تعطیلی برخی پروژه‌ها شود

بوشهری ها /*صدیقه بهزادپور –چندی پیش مسعود پزشکیان رئیس جمهور در اظهاراتی بر استفاده از نیروهای متخصص بومی در پروژه‌های اجرایی به جای نیروهای متخصص و مدیران پروازی تاکید کرد، این امر پیش از این نیز از سوی روسای جمهور در دولتهای قبل و حتی بازدید سال گذشته پزشکیان از استان بوشهر به طور جدی برآن تاکید شده بود، اما این امر همچنان با به کارگیری نیروهای متخصص در سطوح مختلف مدیریتی و حتی نیروهای عادی و ... مشاهده می شود که به گفته کارشناسان پیامدهای اقتصادی، اجتماعی ناخوشایند بسیاری خواهد بود.

 

 

چالش‌های نیروی انسانی در استان بوشهر

 استان بوشهر با دارا بودن صنایع بزرگ نفت و گاز، به‌ویژه در مناطق عسلویه و پارس جنوبی، نیازمند نیروی انسانی متخصص و کارگران عادی است، اما بسیاری از این نیروها از سایر استان‌ها به این مناطق منتقل شده‌اند و هنوز بومی‌سازی نیروی انسانی به‌طور کامل محقق نشده است که به باور کارشناسان باعث به هدررفت منابع انسانی و عدم بهره‌وری مطلوب منجر خواهد شد. هرچند در ابتدای صنعتی شدن بوشهر و حضور گسترده شرکتهای فعال در حوزه های مختلف پتروشیمی، نفت، گاز و ....، مناطق صنعتی از وجود نیروهای متخصص در سطوح مدیریتی و ... نسبتاً بی بهره بود، اما این امر به  تدریج با حضور نیروهای انسانی کارآمد در عرصه های مختلف تغییر یافت، همچنین با راه اندازی برخی از مراکز فنی – حرفه ای نیز فرصت افزایش سطح تخصص ومهارت بومیان افزایش یافت، اما همچنان شاهد به کارگیری نیروی انسانی غیربومی هستیم که در این بین بیش از همه حضور مدیران پروازی آسیبهای بسیاری به روند توسعه و رشد مطلوب این مناطق وارد می کند.

 

پیامدهای منفی کاهش نیروهای پروازی

برخی از کارشناسان اما همچنان بر این امر تاکید دارند که، هرچند سیاست کلی دولت بر کاهش استفاده از نیروهای پروازی تأکید دارد،  اما در صورت عدم جایگزینی مناسب با نیروهای بومی، این اقدام می‌تواند به کاهش کیفیت خدمات، افزایش فشار کاری بر نیروهای موجود و حتی تعطیلی برخی پروژه‌ها منجر شود، اما در مقابل آمار موجود از افزایش کمی و کیفی نیروهای متخصص وتحصیلکرده بومی در رشته های مختلف مورد نیاز منطقه حکایت می کند که عدم توجه به بومی‌سازی در این عرصه قطعاً باعث نارضایتی عمومی و کاهش اعتماد مردم به دولت خواهد شد.  تحلیلگران بر این باورهستند به منظور تحقق بومی‌سازی نیروی انسانی در استان بوشهر، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و همکاری بین دستگاه‌های اجرایی، آموزشی و صنعتی است. بر این اساس،  دوره‌های آموزشی تخصصی، جذب نیروهای بومی از طریق آزمون‌های استخدامی و ارائه مشوق‌های لازم می‌تواند در این راستا مؤثر باشد، بعلاوه، توجه به شرایط اجتماعی و اقتصادی مناطق مختلف استان برای جذب و نگهداشت نیروهای بومی ضروری است.

 

کاهش هزینه ها با حذف مدیران پروازی

به اعتقاد صاحبنظران؛ سیاست کاهش استفاده از نیروهای پروازی در جهت بهره‌وری بیشتر و کاهش هزینه‌ها قرار دارد و بی توجهی به بومی‌سازی در این عرصه نارضایتی های اقتصادی واجتماعی بسیاری را به دنبال خواهد داشت، بنابراین، ضروری است که دولت با برنامه‌ریزی دقیق و همکاری همه‌جانبه، زمینه‌های لازم برای جذب و نگهداشت نیروهای بومی را فراهم کند تا هم‌زمان با کاهش استفاده از نیروهای پروازی، کیفیت خدمات و بهره‌وری در استان بوشهر افزایش یابد. از طرف دیگر استفاده گسترده از نیروهای غیر بومی باعث بروز پیامدهای اجتماعی مهمی شده است. بیکاری در میان بومیان افزایش یافته و بسیاری از جوانان، به جای حضور مؤثر در صنایع محلی، به دیگر استان‌ها مهاجرت می‌کنند. مهاجرت نیروی متخصص نه تنها مشکلات اقتصادی خانواده‌ها را تشدید می‌کند، بلکه باعث کاهش حس تعلق و سرمایه اجتماعی در منطقه می‌شود. در این حین، از نظر اقتصادی، علاوه بر اینکه هزینه‌های جابه‌جایی و اقامت نیروهای غیر بومی بسیار بالاست، شرکت‌ها مجبورند بسته‌های تشویقی، مسکن و مزایای مالی بیشتری ارائه دهند تا این نیروها را در مناطق سخت و دور از مرکز نگه دارند. در صورتیکه استفاده از نیروهای بومی بسیاری از این هزینه ها کاهش می یابد و در نهایت می‌تواند به صرفه‌جویی قابل توجه و افزایش بهره‌وری منجر شود.

 

وضعیت فعلی نیروی انسانی

از طرف دیگر به کارشناسان معتقدند؛ در عسلویه و پارس جنوبی، حجم بالای پروژه‌های نفت و گاز موجب شده تا نیروی کار غیر بومی از سایر استان‌ها به این مناطق منتقل شود. این نیروها، با وجود تخصص و تجربه، برای زندگی در شرایط سخت و دوری از خانواده و محیط بومی، هزینه‌های اجتماعی و روانی بالایی را متحمل می‌شوند. از سوی دیگر، بومیان مناطق مختلف استان بوشهر که توانایی و ظرفیت کار در صنایع بزرگ را دارند، به دلیل عدم بهره‌گیری مناسب یا نداشتن فرصت‌های آموزشی کافی، از حضور مؤثر در پروژه‌ها باز می‌مانند، در نهایت این وضعیت، کاهش بهره‌وری، افزایش هزینه‌های عملیاتی و احساس نابرابری میان نیروهای بومی و غیر بومی به همراه خواهد داشت وباعث می شود  بسیاری از بومیان احساس می‌کنند که ظرفیت‌هایشان به‌خوبی شناخته نشده و به جای اینکه فرصت مدیریت و فعالیت تخصصی داشته باشند، نیروهای غیر بومی جای آن‌ها را گرفته‌اند که باعث القاء ناکارآمدی و حس بی‌عدالتی اجتماعی را در میان مردم می شود.

 

 

وضعیت نیروهای مدیریتی و تخصصی بومی

این گزارش همچنین می افزاید؛ یکی از مسائل مورد تاکید همگان حضور نیروهای مدیریتی و متخصص بومی است که قابلیت ماندن و مدیریت پروژه‌ها را دارند، با وجود این امر، این افراد اغلب به‌درستی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند یا حتی برخی از این نیروها به جای بهره‌گیری در پروژه‌های محلی، به جای دیگری منتقل می‌شوند یا در سمت‌هایی با حداقل استفاده از توانایی تخصصی خود به کار گرفته می‌شوند. این رویکرد نه تنها موجب اتلاف ظرفیت‌های ارزشمند بومی می‌شود، بلکه انگیزه نیروهای متخصص را کاهش می‌دهد، چرا که زمانی فردی می‌بیند که توانایی‌هایش به درستی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، رغبتش برای فعالیت در پروژه‌های محلی کاهش یافته و ممکن است منطقه را ترک کند، از این رو، سیاست کاهش نیروهای غیر بومی بدون استفاده صحیح از ظرفیت بومی، می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد. این درحالی است که در سالهای گذشته به خوبی ثابت شده است که  تقویت آموزش و توسعه مهارت‌های بومی و برگزاری دوره‌های تخصصی مرتبط با صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، ارتقاء مهارت‌های مدیریتی و فنی و ارائه آموزش‌های تکمیلی می‌تواند بومیان را برای جایگزینی نیروهای غیر بومی آماده کند. صاحبنظران معتقدند؛ این آموزش‌ها باید با همکاری دانشگاه‌ها، مؤسسات فنی و حرفه‌ای و شرکت‌های صنعتی طراحی شود تا نیازهای واقعی بازار کار را پوشش دهد. تنها در این صورت است که سیاست بومی‌سازی می‌تواند موفق عمل کند و بدون ایجاد اختلال در پروژه‌ها اجرا شود. قطعاً کاهش نیروهای غیر بومی بدون آماده‌سازی نیروی بومی، می‌تواند در کوتاه‌مدت باعث کاهش بهره‌وری، افزایش فشار کاری و تعطیلی برخی پروژه‌ها شود و از طرفی در بلندمدت، اگر آموزش و توسعه مهارت‌های بومی با دقت دنبال شود، می‌تواند به ایجاد اشتغال پایدار، کاهش هزینه‌ها و ارتقاء سطح زندگی مردم بومی منجر شود، به این دلیل سیاست‌های بومی‌سازی باید با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی منطقه طراحی شود تا موجب رضایت عمومی و تقویت حس تعلق مردم به صنایع و پروژه‌ها شود که در نهایت توسعه پایدار را برای منطقه ودر سطح کلان برای کشور به ارمغان خواهد آورد.

 *روزنامه نگار