بوشهری ها / *صدیقه بهزادپور - همزمان با نزدیک شدن به فصل پائیز و افزایش نگرانی‌ها از همزمانی موج‌های آنفلوآنزا و سایر بیماری‌های تنفسی، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بوشهریها هم همانند اکثر نقاط ایران، دسترسی و خرید واکسن آنفلوآنزاست. ولی امسال با مشاهده قیمتهای نجومی واکسن برخلاف سالهای گذشته شوک زده شدند.

عرضه واکسن هلندی در داروخانه‌های بوشهر

 هر چند توقع رسیدن گرانی‌ها به قیمت واکسن نیز دور از انتظار نبود، اما واکسنی که پارسال با قیمتی بسیار پایین‌تر در دسترس بود، اکنون با افزایش ۶۳۰ درصدی به ۹۳۵ هزار تومان رسیده است و به این ترتیب فاصله طبقاتی در حوزه سلامت هم با این افزایش قیمت، بیش از پیش شدت گرفت و این شائبه بیش از پیش شدت گرفت که آیا واکسن آنفلوآنزا یک نیاز ضروری برای سلامت عمومی است یا کالایی لوکس که تنها برخی توانایی خرید آن را دارند؟ طبق گزارشات میدانی، اغلب داروخانه‌های مرکز استان بوشهر هم‌اکنون واکسن آنفلوآنزای ساخت هلند را عرضه می‌کنند، که از معتبرترین برندهای خارجی در بازار دارویی ایران محسوب می‌شود و از این رو، به دلیل کیفیت بالا و اثربخشی بیشتر در مقایسه با نمونه‌های مشابه داخلی، تقاضای قابل‌توجهی دارد، اما داروخانه‌داران می‌گویند واکسن با حجم محدودی وارد بوشهر شده است و احتمال می‌رود با افزایش تقاضا، موجودی آن به‌سرعت کاهش یابد. با این وجود، حتی در همبن شرایط هم بسیاری از خانواده ها توان خرید حتی یک دوز واکسن با این رقم را ندارند.

رشد ۶۳۰ درصدی قیمت

این گزارش حاکی است؛ سال گذشته، واکسن خارجی آنفلوآنزا با قیمتی حدود ۱۲۸ هزار تومان در بازار عرضه می‌شد. همین عدد امسال به مرز یک میلیون تومان رسیده است؛ افزایشی که در ادبیات اقتصادی از آن به عنوان شوک قیمتی، یاد می‌شود. به گفته کارشناسان حوزه؛ افزایش قیمت ناشی از چند عامل است؛ که می توان به نرخ ارز، هزینه‌های واردات، کمبود جهانی واکسن و همچنین نبود یارانه یا حمایت دولتی و ... اشاره کرد. در بسیاری از کشورها واکسن آنفلوآنزا بخشی از خدمات بهداشت عمومی است و دولت هزینه آن را پوشش می‌دهد، اما در ایران بار مالی مستقیماً بر دوش مردم گذاشته شده است.

واکسن آنفلوآنزا؛ ضرورت یا انتخاب؟

بسیاری از پزشکان متخصص بیماری‌های عفونی تأکید می‌کنند که واکسیناسیون آنفلوآنزا به‌ویژه برای گروه‌های پرخطر همچون سالمندان، کودکان، زنان باردار، بیماران قلبی و ریوی و افرادی با نقص سیستم ایمنی، یک ضرورت جدی است، از این رو هرچند، همه افراد می‌توانند از واکسن بهره‌مند شوند، اما برای بیماران زمینه‌ای، تزریق آن می‌تواند از بروز عوارض شدید، بستری شدن و حتی مرگ جلوگیری کند. در شرایط کنونی، بالابودن قیمت واکسن به معنای محدودیت دسترسی گروه‌هایی است که بیشترین نیاز را دارند. این در حالیست که، با توجه به شرایط اقتصادی موجود، بسیاری از خانواده‌ها توان تأمین هزینه‌های درمانی حتی یکنفر را ندارند. حال اگر خانواده‌ای چهارنفره بخواهد برای همه اعضا واکسن تهیه کند؛ این هزینه به حدود ۳ میلیون و ۷۴۰ هزار تومان می‌رسد، رقمی که معادل حقوق یک کارگر در ماه است. در. این راستا بسیاری از شهروندان با اعتراض به ابن امر، میگویند؛ "سال گذشته برای یک خانواده سه نفره، واکسن گرفتیم که مجموعاً کمتر از نیم میلیون تومان شد ولی امسال اگر بخواهم همین کار را بکنم باید نزدیک به ۳ میلیون هزینه کنم. واقعاً از توان ما خارج است."

سهم دولت و وزارت بهداشت

به اعتقاد صاحبنظران؛ در بسیاری از کشورها، واکسن آنفلوآنزا در قالب برنامه‌های ملی واکسیناسیون و به‌صورت رایگان یا با قیمت یارانه‌ای عرضه می‌شود، یا حتی برخی دولت‌ها برای گروه‌های پرخطر واکسن را بدون هزینه ارائه می‌کنند، ولی در ایران، وزارت بهداشت هر سال وعده واردات و عرضه واکسن با قیمت مناسب می‌دهد، اما در عمل، واکسن خارجی به داروخانه‌ها با نرخ آزاد می‌رسد و سهمیه‌ای محدود برای مراکز بهداشت تخصیص می‌یابد که آن هم به‌سرعت تمام می‌شود. این انر حاکی از این است که، سلامت عمومی در اولویت تصمیم‌گیری اقتصادی قرار ندارد.

تبعات اجتماعی و بهداشتی گرانی واکسن

کارشناسان حوزه سلامت هشدار می‌دهند که افزایش قیمت واکسن آنفلوآنزا ممکن است پیامدهای گسترده‌ای داشته باشد که کاهش سطح ایمنی جامعه از بارزترین آن محسوب می شود، چراکه زمانی که بخش زیادی از مردم توانایی خرید واکسن ندارند، میزان ابتلا به آنفلوآنزا افزایش می‌یابد و از سوی دیگر، افزایش هزینه‌های درمانی؛ بیمارانی که واکسن نزده‌اند، بیشتر در معرض بستری شدن و استفاده از خدمات بیمارستانی قرار می‌گیرند، که خود هزینه سنگینی به سیستم سلامت تحمیل می‌کند.اما قطعا گسترش نابرابری اجتماعی؛ از ناخوشایندترین پیامدهای این فرآیند است که در اثر آن، اقشار پردرآمد می‌توانند واکسن بزنند و از خود محافظت کنند، اما اقشار کم‌درآمد ناچارند خطر بیماری را بپذیرند.

*روزنامه نگار