بوشهریها|مجلس شورای اسلامی با طرح سه‌فوریتی، خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و پروتکل الحاقی را در شرایط کنونی پاسخ قاطعی به این اقدام ارائه می داند .

بوشهری ها /*صدیقه بهزادپور- بلاتکلیفی مذاکرات با آمریکا پس از حمله نظامی اسرائیل علیه ایران و تشدید درگیریهای بین طرفین، تروئیکای اروپا نیز با فعالسازی مکانیسم ماشه سهم خود در تنگتر کردن عرصه بر ایران ایفاء کرد. در این راستا اظهارنظرات مختلفی دراین خصوص صورت گرفت. گروهی براین عقیده هستند که باید همچنان سعی کرد با دیپلماسی مناسب در مسیری جنگ همه جانبه که مورد نظر اسرائیل نیز میباشد قرار نگیریم، اما برخی نیز معتقدند باید با واکنشهایی چون خروج از NPT، بستن تنگه هرمز و ... سیاستهای به زعم خود، قاطعی اتخاذ کرد. البته آنچه که در این میان از اهمیت ویژه ای برخوردار است که مقام معظم رهبری نیز بر آن صحه گذاشتند؛ حفظ وحدت ملی است و پرهیز از افتراق افکنی به خصوص در نهادهای سه گانه حکومتی که قطعاً در صورت وقوع یا تشدید آن، به راحتی امکان نفوذپذیری دشمن به خصوص اسرائیل در شرایط کنونی را هموار می سازد.

 

استدلال‌های موافق خروج از NPT

فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی کشورهای غربی به‌ویژه آمریکا و اروپا را می‌توان یکی از شدیدترین فشارها بر ایران در عرصه دیپلماسی هسته‌ای دانست، چرا که این اقدام در عمل می‌تواند تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را بازگرداند و فضای سیاسی و اقتصادی کشور را بیش از گذشته متأثر کند. مجلس شورای اسلامی با طرح سه‌فوریتی، خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) و پروتکل الحاقی را در شرایط کنونی پاسخ قاطعی به این اقدام ارائه می داند . بر اساس این طرح به اعتقاد موافقان آن، حق حاکمیت ملی  NPT برای کشور حذف خواهد شد و به این ترتیب این طرح که با هدف منع اشاعه طراحی شده، اما در عمل ابزار فشار علیه کشورهایی مانند ایران شده است دیگر فرصتی برای مانور نخواهد داشت و به اعتقاد این افراد؛ خروج از آن یعنی بازپس‌گیری اختیار کامل تصمیم‌گیری هسته‌ای که تعهدی در این بین وجود نخواهد داشت. به زعم طرفداران این طرح، خروج ایران از NPT فرصتی برای  پایان دادن به فشارهای یک‌طرفه است و در حقیقت با ادامه عضویت، ایران همچنان تحت نظارت آژانس و فشار سیاسی غرب قرار دارد، بی‌آنکه از مزایای اقتصادی و فناوری صلح‌آمیز بهره‌مند شود و خروج می‌تواند این روند یک‌طرفه را متوقف کند. و به این ترتیب با این اهرم، می توان همانطور که غرب از مکانیسم ماشه برای فشار استفاده می‌کند، ایران نیز می‌تواند با خروج از NPT نشان دهد که ابزار متقابل و جدی در اختیار دارد. به باور آنهااین اقدام می‌تواند طرف‌های مقابل را وادار به بازنگری در سیاست‌هایشان کند و به اروپاییها تفهیم می کند که علام خروج می‌تواند پیام روشنی ارسال کند که ایران در برابر فشارهای یکجانبه منفعل نخواهد بود.

 

مخالفان طرح خروج

اما در مقابله مخالفان این طرح معتقدند که؛ خروج از NPT ممکن است تبلیغات منفی گسترده علیه ایران ایجاد کند و کشور را در معرض اتهام تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای قرار دهد، حتی اگر چنین هدفی وجود نداشته باشد و در ادامه فشارهای سیاسی و اقتصادی غرب افزایش خواهد یافت، هرچند تجربه نشان داده است که این فشارها حتی در زمان پایبندی ایران به توافقات هم وجود داشته‌اند. اما در عین حال کشورهای دوست و همسایه ممکن است نیاز به اقناع و اطمینان بیشتر پیدا کنند، بنابراین دستگاه دیپلماسی باید همزمان فعالانه به کار گرفته شود. به باور این افراد خروج احتمالی از NPT، در شرایط کنونی که هجمه از مخالفان با فشار آمریکا و اسرائیل علیه ایران وجود دارد نمی تواند چندا ن مطلوب باشد، از این رو، تقویت روابط با همسایگان و قدرت‌های غیرغربی چون؛ چین، روسیه و.. برای جلوگیری از انزوای سیاسی ضروری است. از طرف دیگر توضیح این نکته که خروج از NPT به معنای تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای نیست، بلکه واکنشی به نقض تعهدات طرف‌های مقابل است نیز تاکنون با وجود تلاش و اظهارنظرهای کشورهایی چون روسیه؛ چین و ... از جمله اقداماتی است که همچنان ادامه دارد.

 

افزایش قدرت بازدارندگی غیرهسته‌ای

به باور این افراد،  گسترش توان دفاعی، موشکی و فناورانه برای نشان‌دادن استقلال کشور از جمله اقداماتی است که ایران علیرغم سالهای طولانی تحریم و ممنوعیت دریافت تجهیزات و فناوریها و ... به آن دست یافته است و می تواند به عنوان یک اهرم بازدازند در این زمینه عمل کند. در عین حال طرح سه‌فوریتی مجلس برای خروج از NPT در شرایط فعلی بیش از آنکه تصمیمی نهایی برای تغییر مسیر هسته‌ای ایران باشد، یک پیام سیاسی قوی به غرب است و آن اینکه، چنانچه فشارها و تهدیدها ادامه یابد، ایران ابزارهای متقابل در اختیار دارد. این رویکرد می‌تواند به‌عنوان یک اهرم مؤثر در مذاکرات و معادلات سیاسی عمل کند. در نهایت، انتخاب بین ماندن یا خروج از NPT باید در چارچوب مصالح کلان کشور و با در نظر گرفتن ترکیب مقاومت داخلی و دیپلماسی خارجی صورت گیرد.  اما در عین حال نباید از این امر غاقل شد که خروج از NPT ممکن است تبلیغات منفی علیه ایران ایجاد کند و کشور را در معرض اتهام تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای قرار دهد. همچنین، تقویت روابط با همسایگان و قدرت‌های غیرغربی برای جلوگیری از انزوای سیاسی ضروری است. در نهایت، انتخاب بین ماندن یا خروج از NPT باید با در نظر گرفتن مصالح کلان کشور و ترکیب مقاومت داخلی و دیپلماسی خارجی صورت گیرد.

*روزنامه نگار