بوشهریها|بوشهر مانند بسیاری از مناطق جنوبی کشور با وجود ظرفیتهای بالقوه فراوان امکان بهره برداری بهینه از این شرایط برای درآمدزایی و توسعه گردشگری را ندارند.

بوشهری ها /*صدیقه بهزادپور- همزمان با پایان فصل تابستان و رو به خنکی رفتن هوا در اکثر نقاط کشور، شرایط برای سفر و گردشگری تغییر محسوسی یافته است. این رویکرد به خصوص در استان بوشهر، که در ماه‌های گرم سال با گرما و شرجی طاقت‌فرسا شناخته می‌شود، بیش از هر جای دیگر خود را نشان می‌دهد و به این ترتیب مقصد مطلوبی برای گردشگران در فصل پاییز و یا زمستان خواهد شد. دسترسی زمینی، هوایی و حتی دریایی، همراه با موقعیت تاریخی و فرهنگی ویژه بوشهر، شرایطی فراهم می‌کند که این بندر جنوبی بتواند سهم قابل توجهی از گردشگری کشور را در اختیار گیرد. ولی بوشهر مانند بسیاری از مناطق جنوبی کشور با وجود ظرفیتهای بالقوه فراوان امکان بهره برداری بهینه از این شرایط برای درآمدزایی و توسعه گردشگری ندارند و حتی شاید تبدیل به معضلاتی چون چادرزدن گردشگران در سطح شهر و زشت شدن چهره شهر شود و به این ترتیب باز هم فرصتی برای سوختن به دلیل بی توجهی به این امر ایجاد می شود.

 

 

ظرفیت‌های گردشگری بوشهر

 ظرفیتهای ساحلی و دریایی،  بافت تاریخی بوشهر با خانه‌های قدیمی، بادگیرها و کوچه‌های باریک در بوشهر یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌های معماری جنوب کشور به شمار می‌رود که همراه با  موسیقی بومی، آیین‌های سنتی، غذاهای محلی و فرهنگ مهمان‌نواز مردم منطقه می تواند فرصتهای بی نظیری را برای گردشگران خلق کند. سواحل طولانی و متنوع این استان، از ماسه‌ای گرفته تا صخره‌ای، بستر مناسبی برای توسعه گردشگری ساحلی و دریایی است، از طرفی امکان ورزش‌های آبی، ماهیگیری تفریحی، قایق‌سواری و تماشای غروب خورشید بر خلیج فارس، همه می‌توانند جذابیت‌های بیشتری برای مسافران داخلی و خارجی ایجاد کنند. بعلاوه بوشهر ظرفیت برگزاری جشنواره‌های فرهنگی و هنری، جشنواره موسیقی محلی، جشنواره غذاهای بومی و برنامه‌هایی نظیر جشنواره ارکیده و ... را نیز دارد که  در صورت ساماندهی مناسب، می‌توانند علاوه بر جذب گردشگر، برند فرهنگی این شهر را تقویت کنند.

 

چالش‌های زیرساختی

اما با وجود این ظرفیت‌ها، بوشهر با مشکلات جدی در حوزه گردشگری درگیراست که مهمترین آن فقدان اقامتگاه‌های کافی و استاندارد است. بوشهر هر ساله  با مشکل تعداد اندک هتل‌ها و مهمان‌پذیرهای باکیفیت، در برابر موج مسافران پاییز و زمستان، روبروست که به هیچ‌وجه پاسخگوی نیاز منطقه نبوده است، همین موضوع باعث می‌شود بسیاری از مسافران ناچار شوند در سطح شهر چادر بزنند؛ صحنه‌ای که نه‌تنها زیبایی شهری را خدشه‌دار می‌کند، بلکه از شأن گردشگری بوشهر نیز می‌کاهد. به گفته کارشناسان؛ این امر موجب پیامدهای متعددی می شود که اولین تجربه ناخوشایند برای گردشگران را رقم می زند، گردشگرانی که انتظار خدمات درخور دارند؛ اما با توجه به نابسامانی ها حتی همین تعداد گردشگران نیز روز به روز به دلیل فقدان خدمات مناسب و چهره نازیبای شهر کاهش می یابد و در ادامه به  از دست رفتن فرصت درآمدزایی پایدار برای جامعه محلی منتهی می شود. از طرفی، جشنواره‌ها و برنامه‌های فرهنگی نیز به دلیل نبود سازماندهی کافی و زیرساخت مناسب، اغلب پراکنده، کوتاه‌مدت و کم‌اثر باقی می‌مانند. فقدان سالن‌های استاندارد، محدودیت امکانات فنی و کمبود حمایت مالی، همگی از جمله عواملی به شمار می آیند که باعث می شود تا بوشهر در حوزه گردشگری فرهنگی نتواند جایگاه واقعی خود را پیدا کند.

 

ابعاد اقتصادی گردشگری

اما تحلیلگران معتقدند که گردشگری در بوشهر تنها یک فرصت فرهنگی نیست، بلکه می‌تواند به موتور محرک اقتصاد محلی تبدیل شود. مطابق با تجربه شهرهای دیگر کشور، از جمله کیش، قشم و حتی بندرعباس نشان داده است که سرمایه‌گذاری هدفمند در گردشگری، به‌ویژه در اقامتگاه‌ها و خدمات رفاهی، می‌تواند هزاران فرصت شغلی ایجاد کند. قطعاً در شرایط دشوار اقتصادی کنونی، که اشتغال پایدار یکی از دغدغه‌های اصلی است، توسعه گردشگری در بوشهر می‌تواند هم درآمدی برای دولت و هم معیشتی مطمئن‌تر برای بومیان فراهم کند، شغلهایی مانندپ هتل‌داری، رستوران‌داری، حمل‌ونقل گردشگری، صنایع‌دستی و خدمات تفریحی همگی می‌توانند با رونق گردشگری فعال‌تر شوند، ولی مطمئناً  برای رسیدن به این هدف، نیاز به سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری روشن وجود دارد و این مهم نیز بدون حمایت دولت، تسهیلات بانکی و جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی، نمی‌توان انتظار داشت بوشهر از ظرفیت‌های بالقوه خود استفاده کند. نگاهی مقایسه ای به دیگر مناطق با شرایط یکسان اقلیمی مانند کیش و قشم می توانیم درک بهتری از شرایط داشته باشیم.  این مناطق با سرمایه‌گذاری در هتل‌های بزرگ، مراکز خرید، فرودگاه‌ها و بنادر مجهز، توانسته‌اند گردشگری را به یکی از ارکان اصلی اقتصاد خود تبدیل کنند. بوشهر نیز ظرفیت‌هایی مشابه، و حتی در برخی زمینه‌ها منحصر به فرد دارد؛ اما به دلیل کمبود زیرساخت‌ها و مدیریت ناکافی، نتوانسته جایگاهی هم‌سطح این مناطق پیدا کند.

 

 

راه خروج از وضعیت کنونی

تحلیلگران بر این باور هستند که برای استفاده از فرصت‌های پاییز و زمستان، بوشهر نیازمند یک بسته سیاستی جامع در حوزه گردشگری است. بر این اساس، افزایش ظرفیت اقامتی و تشویق سرمایه‌گذاران به ساخت هتل‌های جدید، اقامتگاه‌های بوم‌گردی و مهمان‌پذیرهای استاندارد نخستین هدف در اصلاح چالشها در این زمینه به شمار می آید. همپنین ساماندهی جشنواره‌ها و برگزاری منظم و حرفه‌ای جشنواره‌های فرهنگی و هنری با حمایت دولت و مشارکت بخش خصوصی نیز می تواند پتانسیلهای جذب گردشگر را افزایش دهد. اما قطعاً آنچه که در این میان باید به آن توجه کرد، تقویت خطوط هوایی و دریایی به مقصد بوشهر و ایجاد مسیرهای گردشگری درون‌شهری است که می تواند بوشهر را در تقویم گردشگری شهرهای دیگر کشور، برجسته تر سازد. تربیت راهنمایان گردشگری، آموزش کارکنان هتل‌ها و رستوران‌ها برای ارائه خدمات باکیفیت، هماهنگی سازمانهای ذیربط به منظور ممانعت از چادرخوابی در سطح شهر با ایجاد کمپ‌های گردشگری موقت و مناسب و .... نیز از دیگر شاخصهایی است که باید در این فصل به آن توجه کرد.

 

تبدیل شدن به قطب گردشگری

 صاحبنظران بر این اعتقاد هستند؛ بوشهر در حال حاضر در آستانه فصلی قرار گرفته که می‌تواند سرنوشت گردشگری آن را تغییر دهد، هوای مطبوع پاییز و زمستان، موقعیت جغرافیایی ویژه، تاریخ و فرهنگ غنی و سواحل خلیج فارس، همگی موجب شده است تا این شهر ظرفیت تبدیل شدن به قطب گردشگری جنوب کشور را داشته باشد، ولی بدون زیرساخت‌های مناسب، بدون برنامه‌ریزی هدفمند و بدون حمایت جدی از بخش خصوصی، این فرصت بار دیگر به تهدیدی برای وجهه شهری و اقتصادی بوشهر بدل خواهد شد. چادرهایی که در سطح شهر برپا می‌شوند، نه ‌تنها جلوه‌ای ناخوشایند از گردشگری به نمایش می‌گذارند، بلکه نشانه‌ای روشن از نارسایی مدیریت هستند. از این رو شروع فصل خنک سال موقعیت مناسبی است که تا دولت و بخش خصوصی در تعامل مطلوب با یکدیگر بتواند از ظرفیت‌های بی نظریر خود برای رونق اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی استفاده کند.

*روزنامه نگار