بوشهری ها /اِعمال محدودیت دوباره تامین خوراک گاز برای پتروشیمی ها، خبری است این روزها از سوی برخی مدیران پتروشیمی کشور، شنیده می شود و پایانی نیز برای آن متصور نشده است و دراین راستا مقررشده تا «اطلاع ثانوی» همین وضعیت در شرکتهای پتروشیمی ادامه داشته باشد. وضعیتی که به گفته برخی مدیران شرکتهای پتروشیمی آنها را در سردرگمی دچار کرده است، چرا که پیش از این مسئولان از بهبود وضعیت منابع گازی کشور خبر داده بودند که با توجه به گرمتر شدن هوا در پاییز و احتمالاً زمستان و کاهش مصرف گاز خانگی، احتمال لغو محدودیت گاز پتروشیمی ها می رفت که البته با خبر جدید کن لم یکن اعلام شده است.
تکرار حکایت محدودیت گاز پتروشیمی ها
پاییز امسال هرچند سوز و گذار همیشگی را نداشت، اما خبرها کم کم از کاهش هوا و سرد شدن بیشتر حکایت می کند و قطعاً در این بین مصرف گاز خانگی که این روزها کمتر شده بود، افزایشی خواهد شد و در این بین، صنعت پتروشیمی که نقش مهمی در اقتصاد غیرنفتی کشور ایفاء می کند، باز هم امسال همچون سالهای گذشته بار دیگر زیر فشار کمبود گاز طبیعی قرار گرفته است. هرچند برخی از کارشناسان، افزایش مصرف گاز در بخش خانگی با آغاز سرما و همراه با افزایش تقاضا برای گرمایش را عامل اصلی اعلام کرده اند، اما همگی بر این امید بودند که شاید به دلیل کاهش مصرف گاز خانگی باتوجه به شرایط اقلیمی و گرمتر شدن هوا، این عادت مرسوم در سالهای گذشته و اِعمال محدودیتهای گازی برای پتروشیمی ها امسال اِعمال نشود، اما گویا باز هم اختلاف بین میزان گاز تولیدی و تقاضا، در سال جاری نیز به پایداری رویه مرسوم محدود کردن خوراک گاز پتروشیمی ها منتهی شده است و قطعاً این ناترازی موقعیت تأمین گاز برای صنایع بزرگ مانند پتروشیمی را سختتر خواهد کرد.
مشکلات ساختاری
به باور صاحبنظران؛ پیامد این بحران برای صنعت پتروشیمی، به خصوص در شرایط نامطلوب کنونی اقتصاد کشور، ملموس و نگرانکننده است، چراکه بسیاری از واحدها، از متانولسازی و اورهسازی گرفته تا تولید پلیمرها و مواد شیمیایی پایه، وابسته به گاز طبیعی هستند. هر بار که خوراک این واحدها محدود شود، ظرفیت تولید کاهش مییابد؛ بخشی از ظرفیتهای تولیدی به خواب میرود و پروژههایی که برای تأمین نیاز داخل و صادرات طراحی شدهاند، دچار تأخیر یا تعطیلی میشوند. طبق برآوردهای رسمی، بخش قابلتوجهی از ظرفیت نصبشده پتروشیمی، تقریباً حدود از ۲۰ درصد، در حال حاضربلااستفاده است؛ وضعیتی که مشخص میکند مشکل صرفاً مقطعی نیست، بلکه ساختاری است، به اعتقاد کارشناسان، این وضعیت در تضاد آشکار با آنچه مسئولان صنعت پتروشیمی در ماهها و فصلهای گذشته القا کرده بودند قرار دارد. با توجه به احتمال عدم اِعمال محدودیت خوراک گاز، برخی از مدیران در این صنعت، از رشد تولید پتروشیمی، افزایش ظرفیت و برنامههای توسعه سخن گفته بودند؛ اما اکنون با آغاز سرما، همان بخش که قرار بود موتور اصلی ارزآوری کشور باشد در معرض رکود قرار گرفته است. این تناقض آشکار میان وعدهها و واقعیت میدانی، اعتماد صنایع، سرمایهگذاران و بازار را به آینده پتروشیمی سست کرده است.
فرصتهای سوخته
پیامدهای اقتصادی این بحران فراتر از خود واحدهای پتروشیمی است، چراکه کمبود عرضه مواد اولیه مانند اوره، متانول و پلیمرها به صنایع پاییندستی مانند کشاورزی، بستهبندی، ساخت و ساز و تولید محصولات مصرفی آسیب میزند. زنجیره تأمین داخلی مختل میشود، اشتغال مستقیم و غیرمستقیم تحت فشار قرار میگیرد و آنچه تولید نمیشود، به بازارهای جهانی از دست میرود. از سوی دیگر صادرات پتروشیمی، یکی از منابع مهم ارزآوری برای کشور کاهش خواهد یافت و فرصت رقابت در بازارهای منطقهای و بینالمللی از دست میرود.
زنجیره بحران چالشهای صنعت پتروشیمی
بحران کنونی نشاندهنده آن است که مشکل تنها مربوط به فصل زمستان نیست؛ بلکه خروجی نامتناسب میان بخش بالادستی نفت و گاز با صنایع پاییندستی پتروشیمی، ضعف ساختاری در تأمین مستمر خوراک و عدم تنوع منابع سوخت در بلندمدت، ریشه این معضل هستند. کارشناسان معتقدند برای اینکه پتروشیمی بتواند به نقش ارزآوری و تأمین نیازهای صنعتی کشور ادامه دهد، باید به سمت تأمین پایدار گاز حرکت کرد و از طریق توسعه میادین گازی، سرمایهگذاری در زیرساختها، استفاده از گازهای فلر و تنوع در منابع خوراک مانند؛ نفتا، اتان، LPG). همچنین مدیریت مصرف در بخش خانگی و بهبود بهرهوری انرژی میتواند از فشار فصلی بکاهد و زمینه را برای استمرار تولید در صنایع کلیدی فراهم کند. در غیراینصورت چنانچه این معضل ادامه پیدا کند، احتمال دارد برخی واحدها برای ماهها تعطیل شوند، سرمایهگذاریهای جدید به تعویق بیفتد و سهم ایران در بازار جهانی پتروشیمی کاهش یابد. در این حال، بازیابی اعتماد بازار، تأمین ارز مورد نیاز کشور و حفظ اشتغال، همگی به ریسک جدی خواهند افتاد. آینده صنعت پتروشیمی ایران در زمستان پیشرو، به توان تصمیمگیران در مدیریت بحران گاز، سرعت در اجرای طرحهای توسعه و انعطاف در تأمین خوراک بستگی دارد.
| لینک مطلب: | http://booshehriha.ir/News/184328.html |