نفت ایران ملی شد اما مردمی نشد
حسین لاری
قریب به ۷۲ سال پیش با تلاش و کوشش آیت الله کاشانی و دکتر محمدمصدق دوتن از نمایندگان مجلس شورای ملی صنعت نفت ایران ملی شد.
این دو نماینده مبارزبرای ملی شدن نفت ومقابله با استعمار انگلیس درغارت ثروت ملی کشور باجلب حمایت نمایندگان مجلس، جمعیت فدائیان اسلام و پشتیبانی ملت ایران مخالفت صریح خود را با قرارداد معروف گس گلشاییان یا همان قرارداد الحاقی که نفت ایران را دراختیار انگلیس قرار می داد اعلام کردند در آن دوران رزم آراء نخست وزیر بود و مخالف جدی وسرسخت ملی شدن نفت ایران بود مخالفت وی باعث شد شهید نواب صفوی ویارانش دراقدامی انقلابی رزم اراء را ترور کردند پس از قتل رزم آرا راه برای ملی شدن صنعت نفت ایران هموارشد پس ازتجمعات مردمی به ویژه تجمع بزرگی مردمی درمیدان بهارستان نهایتا ماده واحده ملی شدن صنعت نفت در روز 24 اسفند در مجلس شورای ملی مطرح شد و به اتفاق آرا به تصویب رسید. و بالاخره در 29 اسفند 1329 مجلس بر ملی شدن صنعت نفت صحه گذاشت و گزارش پیشنهادی کمیسیون نفت را به شرح زیر تصویب نمود:
«به نام سعادت ملت ایران و به منظور تامین صلح جهان، امضاءکنندگان ذیل پیشنهاد می‌نماییم که صنعت نفت ایران در تمام مناطق کشور بدون استثنا ملی شود، یعنی تمام عملیات اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری، در دست دولت قرار گیرد.»
پس از به نخست وزیری رسیدن مصدق در اردیبهشت 1330 و اصلاح جزیی در گزارش 9 ماده‌ای کمیسیون نفت، اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت در سرلوحه برنامه دولت قرار گرفت.
با ملی شدن نفت هیئت خلع ید به جنوب عزیمت نموده و تابلوی" ریاست شرکت" از سر در دفتر مرکزی خرمشهر کنده شد و به جای آن "هیئت مدیره موقت " نصب گردید.
از آن پس کلیه تاسیسات و ادارات شرکت زیر نظر هیئت مدیره جدید بود؛ کارکنان خارجی که از این رویداد ناراضی بودند، در تاریخ دهم مهرماه 1330 همگی ایران را ترک نمودند.
ملی شدن صنعت نفت یکی از رویدادهای بزرگ سیاسی اقتصادی یکصدساله اخیر تاریخ کشور ماست که گام مهمی درجهت استقلال صنعتی و بازرگانی کشور بود این اقدام تاریخی و ملی باعث توقف غارت این سرمایه ملی توسط بیگانگان به ویژه استعمارگران انگلیسی شد.
حال بعد از ۷۰ سال ما ملت ایران به این فکر می کنیم که ملی شدن صنعت نفت و کوتاه شدن دست غارت بیگانگان از این ثروت ملی تا اندازه توانسته است در گشایش زندگی ورفاه وتامین اجتماعی مردم نقش ایفا کند.
استخراج وصدور نفت درایران باعث ایجاد رونق و کسب درآمد برای کشور شد به تبع گسترش صنایع مرتبط با نفت سایر صنایع نیز رشد یافت اگر چه درسایه بی تدبیری ها وابستگی های خاندان پهلوی به بیگانان به ویژه آمریکا پس کودتای ۲۸ مرداد وسقوط دولت مردمی دکتر مصدق نفت ایران عملا ملی نبود وغارت این ثروت ملی ادامه پیدا کرد اما با وقوع انقلاب اسلامی این غارت ها پایان یافت ونفت ایران درخدمت رشد وتوسعه کشور ورفاه و تامین اجتماعی قرار گرفت وعملا درآمد نفت صرف عمران وابادی کشور شد.
با این همه هنوز تا ملی ومردمی شدن این صنعت فاصله با همه تاکیدات حضرت امام خمینی ورهبر معظم انقلاب هنوز خام فروشی نفت ادامه دارد وبعد چهار دهه پس ازانقلاب اسلامی نتواسته ایم ازخام فروشی جلوگیری کنیم وازارزش افزوده صنایع پایین دستی نفت بهره مند شویم.
مردمی شدن صنعت نفت یکی از آمال وآرزوهای مبارزان ملی شدن نفت وملت ایران است که هنوز به طور کامل محقق نشده است
استان خوزستان به عنوان خواستگاه صنعت نفت از توسعه اقتصادی فرهنگی واجتماعی محروم وجزء استان های محروم کشوراست درحالی که این استان ارمغانی از سالهاحضور صنعت نفت نگرفته و متحمل خسارت جبران ناپذیری از توسعه صنعت نفت شده است.
استان بوشهر دومین استان ایران درحوزه نفت وگاز وانرژی و پیشانی صدور نفت کشور و تامین کننده بیش از ۷۰ درصد گاز مصرفی کشور هم از صنعت نفت گازسودی نبرده و خسارات جبران ناپذیر صنعت نفت وگاز وپتروشیمی بر محیط زیست زندگی وسلامت مردم مظلوم ونجیب این استان سنگینی می کتد
جای آن دارد که بگوییم نفت ملی شد اما برای مردم مناطق نفت وگاز خیز مردمی نشد و مردم این استان ها همچنان درحسرت برخورداری از نعمات وحداقل رفاه از این صنعت به سر می برد ونیاز هست دوباره نهضتی شکل بگیرد که این صنعت را ملی مردمی کند
به بهانه ۲۹ اسفند روز ملی شدن نفت
