بوشهری ها / غلامعلی زارعی | پایتخت در لغت به شهر اصلی یا سیاسی یک کشور گفته می‌شود که نهادهای مهم تصمیم‌گیر حکومتی در آن قرار دارند.
ما بزرگترین تامین کننده گاز کشور هستیم و بیشتر خانه‌های ایران از گاز تولیدی بوشهر گرم می‌شود.
برای همین ما بر روی کاغذ عنوان پایتخت انرژی کشور را یدک می‌کشیم اما در عمل اینگونه نیست.
پایتخت جایی است که مراکز تصمیم‌گیر و دستگاه‌های تصمیم ساز در آنجا متمرکز هستند. نفت و انرژی در بوشهر هیچ تشکیلات ستادی ندارد. تصمیمات گوناگون و مهم حوزه انرژی و نفت و گاز در استان ما اخذ نمی‌شود. از چهار شرکت اصلی و بیش از ۱۸۰ شرکت فرعی نفت هیچ کدام در بوشهر ستاد ندارند.
بیش از یک قرن از حضور نفت در استان ما، زمان می‌گذرد حتی پیش از کشف نفت در خوزستان.
بیش از یک سوم از سواحل استان در اختیار نفت است. بیش از پنجاه هزار هکتار از اراضی با ارزش استان میزبان تاسیسات نفت است. علاوه بر این یک جزیره استان به طور کامل در اختیار نفت است.
دستاورد استان ما از حضور دیر زمان نفت در بوشهر چیست؟
نفت چقدر در توسعه استان موثر بوده است؟
به جد می‌توان گفت تاثیرگذاری نفت در توسعه استان اصلا قابل ملاحظه نیست.
نفت از تمام توان انسانی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی و امنیتی استان بهره برده و مخاطرات زیادی را متوجه مردم کرده اما نسبت به توسعه بوشهر به معنای کامل بی‌تفاوت بوده است.
نفت دور تا دور زیرساخت‌ها، زیربنا و تاسیسات خود دیوار و فنس کشیده و حتی حاضر به اشتراک توانمندیهای خود با محیط پیرامونی نیست.
البته ما در بوشهر نیز نسبت به این مهمترین موهبت توسعه بی‌توجه بوده‌ایم. هیچ پروتکل و نظامنامه و استراتژی مشخصی در مواجهه با نفت نداشته‌ایم. تمام منابع نفتی و گازی استان در تهران یا استانهای پیرامون بوشهر اداره می‌شود.
میادین شمالی ما را خوزستان، میادین شمال غربی را کهگیلویه و بویراحمد، میادین نفتی و گازی دریایی را فلات قاره و نفت و گاز پارس در تهران و میادین مرکز و جنوب شرق ما را استان فارس اداره می‌کند.
بوشهر در یکصد سال گذشته حتی نتوانسته است نفت را قانع کند حداقل ستاد یکی از دهها شرکت فرعی را در استان مستقر نماید.
ما در تمام کشور شرکتهای بهره‌بردار منطقه‌ای داریم، در بوشهر حتی یک شرکت بهره‌بردار حضور ستادی ندارد.
به نظر می‌رسد وقت آن رسیده است تمامی بیش از پنجاه میدان نفتی و گازی اکتشاف شده در استان در یک شرکت مادر تخصصی توسعه نفت و گاز بوشهر متمرکز شود. یک شرکت توسعه با چندین شرکت بهره‌بردار که دفاتر ستادیشان در بوشهر متمرکز باشد.
خوزستان فقط در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب که در اهواز متمرکز است بیش از ۴۲ هزار نفر نیروی کار دارد اما ما در پنجاه میدان نفتی و گازی نصف این تعداد هم نیروی انسانی شاغل نداریم.
رویکرد استان علاوه بر ایجاد معاونت انرژی در استانداری بوشهر می‌بایست حفظ منافع مردم از محل توسعه میادین نفتی و گازی باشد. احصاء حق مردم استان از منافع منابع سرزمینی نفت و گاز، ایجاد یک رژیم مشخص حقوقی، تشکیل شرکتهای بهره‌بردار برای میادین نفتی و گازی منطقه پارس شمالی، میادین نفتی دشتستان و دیلم و گناوه و خارگ و میادین گازی جم و دشتی و دیر و عسلویه.
نفت یکجانبه و یک سویه برای استرداد بخشی از بدهی‌اش به بوشهر نظامنامه مسئولیت‌های اجتماعی نوشته است، ما در بوشهر اما تکلیفمان با خودمان و نفت معلوم نیست. بدهکار برای تسویه بدهی‌اش شرط و قرار گذاشته اما ما که طلبکاریم یک پروتکل مشخص برای بازپس‌گیری طلبمان نداریم. ما در بوشهر حتی نسبت به منطقه بندی‌های بدون پشتوانه مشخص و مبنای علمی بی تفاوتیم. استان ما بر اساس تقسیمات صورت گرفته برای حوزه‌های انتخابیه به دو بخش بومی چهار شهرستان جنوبی و غیر بومی شش شهرستان دیگر استان تقسیم شده است. پیوستگی اجتماعی و سیاسی استان دچار چالش اساسی است و ما در معرض گسست یکپارچگی ارضی استان هستیم اما نسبت به این مساله مهم بی‌تفاوتیم.
نفت منابع ما را برداشت می‌کند، محیط زیست و مشاغل سنتی ما را از بین می‌برد و معضلات اجتماعی حضورش دامنگیر ماست از سرانه های گوناگون ما بر می‌دارد و حتی حاضر نیست نیازمندیهایش را از استان ما تهیه کند که مبادا از محل ارزش افزوده و مالیات و گردش مالی بانکهای ما منفعت اندکی به مردم بوشهر برسد.
اگر استانداری بوشهر در این دوره تدبیر عاجلی برای رفع این تناقض و تعارضات نیندیشد و به حل این معضل ورود نکند بدون شک تبعات بدی در انتظار استان ما خواهد بود.
لطفا از نفت بخواهید برای اداره میادین نفتی و گازی استان همانند خوزستان، همانند کهگیلویه و بویر احمد، همانند فارس، همانند ایلام، همان کرمانشاه و خراسان و...شرکت توسعه نفت و گاز بوشهر تاسیس نماید تا از تبعات این شرکت و استقرار شرکتهای بهره‌بردار و شرکتهای زنجیره ارزش از پتروشیمی تا پترو پالایشگاه و... در بوشهر مردم ما نیز از مزایای نفت و گاز برخوردار شوند.
یادداشت | غلامعلی زارعی
