ضرورت استثنا کردن بوشهر از خاموشی ها در شرایط بحرانی
بوشهری ها /صدیقه بهزادپور – روزنامه نگار/طبق اطلاعات سازمان هواشناسی موج گرمای شدیدی از هفته آینده وارد کشور خواهد شد. این در حالی است که شهرهای جنوبی، بسیار پیش تر گرمای شدید هوا را تجربه کرده و با قطعیهای مکرر برق به نقطه جوش بحران رسیده است. ساکنان این استان در حالی روزهایی با دمای بالای ۵۰ درجه سانتی‌گراد را تجربه می‌کنند که برق در برخی مناطق برای یک تا دو ساعت در اوج گرمای هوا قطع می‌شود؛ وضعیتی که تنها به معنای سخت تر شدن زندگی روزمره نیست، بلکه برای برخی از مشاغل و اقشار، جنبه مرگ و زندگی پیدا کرده است. از این رو به باور کارشناسان راهی برای ترسیم و لمس این معضل نمانده جز اینکه دعوتی از مسئولان و تصمیم گیران برای زندگی یکی دو روزه برای زندگی در هوای داغ بوشهر بدون برق و سیستم های خنک کننده داشته باشیم تا با عمق بحران و شرایط دشوار زندگی و کار در جنوب پیش از تصمیم گیری آشنا شوند.
بوشهر، در گرمای بی‌سابقه
موضوع تغییر اقلیم و گرم‌شدن زمین به یکی از مهم‌ترین چالش‌های جهانی بدل شده است، اما آنچه این روزها در بوشهر و برخی دیگر از نقاط جنوبی کشور رخ می‌دهد، فراتر از یک پدیده‌ی زیست محیطی است. اینجا، زندگی در خطر است؛ در خانه‌ها، محل کار، خیابان‌ها، گلخانه‌ها و در میان سالمندان، کودکان و بیماران. برق که برای اغلب مردم ایران، در فصل تابستان همزمان با استفاده از وسایل سرمایشی به یک نیاز حیاتی بدل می‌شود، در بوشهر به کالایی نایاب در ساعات حساس ظهر تبدیل شده است. بر اساس داده‌های سازمان هواشناسی، دمای هوای بوشهر در برخی روزهای تیرماه به بیش از ۵۰ درجه سانتی‌گراد رسیده است؛ دمایی که نه‌تنها طاقت‌فرساست، بلکه برای بسیاری از انسان‌ها به‌ویژه در غیاب امکانات سرمایشی، می‌تواند خطرناک و حتی کشنده باشد. رطوبت بالا، نزدیکی به دریا و ایستایی هوا باعث شده که این گرما طاقت‌فرساتر از مناطق کویری با دمای مشابه به نظر برسد. شهروندان بوشهری این روزها نه‌تنها در معرض گرمای خشک نیستند، بلکه در میان بخار داغی گیر کرده‌اند که نفس‌کشیدن را هم سخت می‌کند. در این شرایط، قطعی برق درست در ساعاتی اتفاق می‌افتد که مردم بیش از هر زمانی به کولر، پنکه یا حتی یک نسیم خنک مصنوعی نیاز دارند. معمولاً این قطعی‌ها در بازه‌ی ۱۳ تا ۱۶ بعدازظهر رخ می‌دهد؛ زمانی که دما در اوج خود قرار دارد. برای یک کودک، یک سالمند یا فردی بیمار، این خاموشی به‌سادگی می‌تواند فاجعه‌آفرین باشد.
اختلال در زندگی عادی
بر این اساس، قطعی برق در بوشهر تنها یک مشکل زیرساختی نیست؛ بحرانی است که زندگی روزمره شهروندان را به هم ریخته است. بسیاری از خانه‌ها حتی امکان استفاده از کولرهای گازی را ندارند یا به دلیل فشار پایین برق، وسایل سرمایشی به‌درستی کار نمی‌کنند. برخی از مناطق شهری با بافت فرسوده یا خانه‌های قدیمی فاقد عایق‌بندی مناسب هستند که باعث می‌شود گرما به راحتی به داخل خانه نفوذ کند. در چنین شرایطی، خانواده‌هایی که کودک خردسال دارند یا سالمندان را در خانه نگهداری می‌کنند، با چالش‌های جدی مواجه‌اند. کم نیستند خانواده‌هایی که در روزهای اخیر، ناچار شده‌اند اعضای حساس خانواده را به خانه‌ی اقوامی ببرند که دست‌کم برق پایدارتری دارند. برخی نیز با هزینه‌های سنگین، اقدام به خرید ژنراتورهای شخصی کرده‌اند؛ امکانی که البته برای همه میسر نیست.
بحران برای مشاغل کوچک
از سوی دیگر گرمای طاقت‌فرسا همراه با قطعی برق، برای برخی از مشاغل و کسب‌وکارهای کوچک به یک بحران واقعی تبدیل شده است. گل‌فروشی‌ها، عطاری‌ها، فروشگاه‌های مواد غذایی، قنادی‌ها، نانوایی‌ها و بسیاری دیگر از اصناف، نیاز مبرم به سرمایش دارند. گل‌فروشان می‌گویند با قطعی برق، بسیاری از گل‌ها در مدت یک ساعت پژمرده می‌شوند و خسارت‌های چندصدهزارتومانی تا چندمیلیونی به آن‌ها وارد می‌شود. در یک مغازه کوچک عطاری یا سوپرمارکت محلی، قطع کولر با فراری شدن مشتریان و در عین حال خراب‌شدن بسیاری از کالاها همزمان با قطع سیستم های خنک کننده مساوی است و در این بین نانوایی‌های بوشهر هم مثل اکثر نقاط کشور از این وضعیت آسیب دیده‌اند؛ قطع برق هم پروسه پخت نان را مختل می‌کند و هم باعث گرمای مضاعف داخل نانوایی می‌شود که سلامتی کارکنان را تهدید می‌کند.
مطالبه برای اعلام وضعیت بحرانی
به این ترتیب، در چنین شرایطی، برخی شهروندان، فعالان اجتماعی و حتی مسئولان محلی خواستار اعلام «وضعیت بحرانی» برای بوشهر شده‌اند. آن‌ها می‌گویند همان‌طور که در دوران جنگ، شرایط اضطراری برای مناطق خاص در نظر گرفته می‌شد، امروز هم باید برای شرایط جوی فوق‌العاده و تهدید‌کننده جان انسان‌ها، تصمیمی متناسب اتخاذ شود. بعضی از مردم در فضای مجازی خواستار آن شده‌اند که دولت بوشهر را به‌عنوان یکی از «نقاط بحرانی اقلیمی» شناسایی کرده و حمایت‌هایی نظیر توزیع دستگاه‌های سرمایشی ارزان‌قیمت، ارسال ژنراتورهای اضطراری، کاهش ساعت کاری ادارات و مدارس، یا ارائه یارانه‌ی خاص برای برق مصرفی تابستان در نظر بگیرد. در این میان، عده‌ای نیز پیشنهاد داده‌اند که قطعی برق، اگر چاره‌ناپذیر است، دست‌کم در ساعات کم‌خطرتر مثل بامداد یا نیمه‌شب انجام شود تا مردم در ساعات بحرانی روز از تهویه و کولر محروم نباشند.
خاموشی در سکوت
با وجود تمام این مشکلات، به نظر می‌رسد مسئولان وزارت نیرو و شرکت توزیع برق، اطلاع‌رسانی دقیقی درباره الگوی قطعی‌ها یا دلایل دقیق آن ارائه نمی‌کنند. این در حالی است که؛ در برخی مناطق شرقی کشور که با آب‌وهوایی نسبتاً معتدل‌تر، برق پایدارتر و مصرف کمتر است هم همین میزان خاموشی در استان بوشهر با شرایط آب وهوایی بسیار گرم و ... اجرا می شود. همین مقایسه باعث شده مردم بوشهر احساس بی‌عدالتی کنند و باور داشته باشند که شرایط آن‌ها به‌درستی درک نشده است. این در حالی است که؛ با افزایش بی‌سابقه دمای هوا در روزهای آینده، که طبق گزارش‌ها حتی ممکن است به رکوردهای جدیدی برسد، اگر اقدام فوری برای مدیریت این بحران نشود، آسیب‌های جانی و مالی گسترده‌تری در انتظار مردم بوشهر و استان‌های مشابه خواهد بود. گرمای شدید تنها یک پدیده‌ی طبیعی نیست؛ وقتی با بی‌برنامگی، قطعی زیرساخت‌ها، بی‌اطلاعی مردم و نبود حمایت همراه شود، به یک بحران اجتماعی، اقتصادی و انسانی تبدیل می‌شود. با توجه به شرایط کنونی، مسئولان باید به‌جای پاسخ‌های کلی و شعارگونه، اقدامات مشخص و ملموسی برای حمایت از مناطق گرمسیر کشور انجام دهند. مردم بوشهر تنها برق نمی‌خواهند؛ آن‌ها حق زیستن در شرایط انسانی را طلب می‌کنند و به گمان همگان این مشکل تنها با زندگی دو روز مسئولان تصمیم گیرنده در زمان قطعی برق و خاموشی سیستم های خنک کننده حل خواهد شد تا لمسی واقعی از شرایط بحرانی مردم جنوب داشته باشند.
عکس
