گنج پنهان در سرزمین انرژی

بوشهری ها /استفاده از تجدیدپذیرها یکی از روشهای مرسوم در دنیاست که حتی کشورهایی بدون بهره چندان از انرژیهای طبیعی مانند خورشید و ... نیز به آن روی آورده اند. این رویکرد در ایران با توجه به اقلیم مناسب و بهره گیری از انرژی خورشیدی در بیشتر استانها در تمام طول سال فرصتی مناسب برای غلبه بر بحران ناترازی انرژی فراهم آورده است. در این بین استان بوشهر با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بالای خود در بهره گیری از انرژی خورشیدی، در حال تجربه یک تحول چشمگیر در این حوزه است و بر اساس پیش‌بینی های صورت گرفته؛ تا پایان سال جاری، ظرفیت تولید انرژی تجدیدپذیر خورشیدی در این استان به 600 مگاوات خواهد رسید.  

تابش ۳۰۰ روزه آفتاب

استان بوشهر به‌عنوان یکی از قطب‌های مهم انرژی در ایران، از سالها پیش با نام نفت، گاز و پتروشیمی شناخته شده است. این استان، علاوه بر منابع زیرزمینی عظیم، دارای ظرفیت‌های کم‌نظیری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر است که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. یکی از شاخص‌ترین این ظرفیت‌ها، انرژی خورشیدی است که با توجه به شرایط اقلیمی و تابش فراوان خورشید در طول سال، می‌تواند به موتور محرکه‌ای برای تولید برق پایدار و پاک در بوشهر تبدیل شود. بر اساس مطالعات اقلیمی، بوشهر بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال دارد و میانگین تابش خورشید در این استان به حدود ۵/۵ کیلووات ساعت بر مترمربع در روز می‌رسد؛ رقمی که در مقایسه با میانگین جهانی بسیار مطلوب است. این شرایط موجب می‌شود که نصب نیروگاه‌های خورشیدی، چه در مقیاس خانگی و چه صنعتی، از نظر بازدهی در بوشهر به‌مراتب مقرون‌به‌صرفه‌تر از بسیاری مناطق دیگر ایران باشد. اما با همه این شرایط، سهم انرژی خورشیدی در تولید برق استان بوشهر هنوز ناچیز است و وابستگی به شبکه برق سراسری و نیروگاه‌های حرارتی همچنان بالاست، در حالیکه بوشهر می‌تواند نه تنها برق موردنیاز خود را از انرژی خورشید تأمین کند، بلکه در صورت توسعه نیروگاه‌های خورشیدی بزرگ ‌مقیاس، به صادرکننده انرژی پاک به سایر استان‌ها و حتی کشورهای همسایه تبدیل شود.

بحران برق و گرمای طاقت‌فرسا؛ انگیزه‌ای برای تغییر

این گزارش حاکی است؛ بوشهر از جمله استان‌هایی است که در تابستان با بحران گرمای شدید و افزایش مصرف برق مواجه می‌شود و در نتیجه  استفاده گسترده از کولرهای گازی و تجهیزات سرمایشی باعث می‌شود که شبکه برق در ماه‌های گرم سال تحت فشار شدید قرار گیرد و گاه با قطعی‌های موقت مواجه شود. در چنین شرایطی، توسعه انرژی خورشیدی می‌تواند پاسخی عملی به این بحران باشد. از این رو، نصب پنل‌های خورشیدی روی پشت‌بام منازل، ادارات و کارخانه‌ها، نه‌تنها می‌تواند بخشی از نیاز مصرف‌کنندگان را در اوج گرما تأمین کند، بلکه با کاهش بار شبکه، به پایداری تأمین برق کمک خواهد کرد. در عین حال قطعاً سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه خورشیدی، علاوه بر مزایای زیست‌محیطی، فرصت‌های اشتغال و ظرفیتهای اقتصادی جدیدی را برای استان ایجاد می‌کند و به این ترتیب صنایع بومی می‌توانند در تولید، نصب و نگهداری پنل‌های خورشیدی فعال شوند و اشتغال پایدار ایجاد کنند.  بعلاوه برق تولیدی از نیروگاه‌های خورشیدی می‌تواند به شبکه سراسری تزریق شود و درآمدزایی مستقیم برای سرمایه‌گذاران و مردم بومی به همراه داشته باشد. اجرای طرح‌های تشویقی مانند خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های خورشیدی کوچک را دولت اخیراً اجرا کرده است، اما این سیاست‌ها به دلیل تغییر نرخ خرید و مشکلات اقتصادی، با استقبال گسترده همراه نبوده است. کارشناسان معتقدند که اگر یک برنامه پایدار و مشوق‌های بلندمدت در این حوزه تعریف شود، بوشهر می‌تواند در کمتر از یک دهه به قطب انرژی خورشیدی کشور تبدیل گردد.

چالش‌ها و موانع پیش رو

با وجود همه ظرفیت‌ها، توسعه انرژی خورشیدی در بوشهر با موانعی روبه‌رو است. هزینه اولیه بالا برای خرید و نصب پنل‌های خورشیدی، نبود فرهنگ‌سازی کافی درباره مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی این فناوری، عدم ثبات سیاست‌های حمایتی دولت و تغییرات ناگهانی در تعرفه‌ها و نرخ خرید برق، کمبود سرمایه‌گذاران بخش خصوصی که حاضر به ورود به این حوزه باشند و ... از جمله چالشهای پیش روی کنونی است که فعالیت در این بخش را با کندی نسبی روبرو ساخته است . تحلیلگران معتقدند؛ برای عبور از این موانع، نیاز به برنامه‌ریزی جامع، آموزش و ارائه تسهیلات بانکی ویژه است وهمچنین می توان با ایجاد شهرک‌های صنعتی خورشیدی، حمایت از استارتاپ‌های انرژی و همکاری با شرکت‌های بین‌المللی می‌تواند این مسیر را هموارتر کند.

گام‌های برداشته شده تاکنون

 بنابر اخبار منتشرشده رسمی؛ اقدامات متعددی برای تقویت زیرساخت‌های برق و تأمین پایدار انرژی بااستفاده از انرژی خورشیدی در بوشهر، صاحب عنوان قلب انرژی کشور صورت گرفته است که به دلیل شرایط جغرافیایی و اقلیمی استان، ظرفیت تولید نیروگاه های خورشیدی از حدود 9.5 مگاوات در سال گذشته با برنامه ریزیهای انجام شده تاکنون به حدود 500 مگاوات افزایش یافته است. همچنین به گفته مسئولان؛ دو سایت بزرگ تولید برق خورشیدی با ظرفیت 200 مگاوات نیز در حال اجراست که نشان‌دهنده تلاش‌های گسترده برای رفع موانع اجرایی این پروژه‌ها است. برآوردها حاکی از آن است که ظرفیت شناسایی‌شده برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی در استان به 2000 مگاوات می‌رسد، که تحقق این هدف نیازمند سرمایه‌گذاری و تسهیل در فرآیند صدور مجوزهاست که در این راستا زمان صدور مجوزها در این بخش به کمتر از 10 روز کاری کاهش یافته است که نشان از عزم گسترش این امر در استان بوشهر دارد.