صدایی برای نشنیدن!

بوشهری ها /*صدیقه بهزادپور – خبر اعتراض کارگران در شهرهای مختلف بوشهر به دلیل عدم پرداخت حقوق و دستمزد در پروژه های مختلف، این روزها در اکثر رسانه های خبری استان دیده می شود. این در حالی است که کار کردن در آب و هوای داغ بوشهر و قطعی برق، آب، آلودگی هوا و .... شرایط دشوارتری برای کارگران را در مقایسه با دیگر مراکز کشور رقم می زند، اما کارگران این پروژه‌ها با عدم پرداخت حقوق، فشار کاری و نبود امنیت شغلی مواجه هستند ولی با این حال صدای این کارگران علی‌رغم تلاش‌های مکرر، هنوز به جایی نرسیده و پیگیری‌ها ناکافی بوده است.

در حالی که استان بوشهر یکی از مناطق سرشار انرژی کشور به شمار می‌رود، صدای بسیاری از کارگران پروژه‌های نفت و انرژی این استان در زمینه حقوق و مطالبات معوقه هنوز به جایی نرسیده است. کارگران پروژه‌هایی مانند؛ راه آهن بوشهر- شیر، عسلویه ، پارس جنوبی و ... می‌گویند که علی‌رغم تلاش‌های مکرر برای پیگیری حقوق خود، حتی باوجود گذشت بیش از 7 ماه  هنوز دستمزد خود را دریافت نکرده‌اند. یکی از کارگران در یکی از پروژه های راه آهن منطقه با تاکید بر اینکه ماههاست که حقوقی دریافت نکرده است گفت: «ما در طول چند ماه گذشته چندین بار برای گرفتن مطالبات خود مراجعه کردیم، اما نه تنها پاسخی دریافت نکردیم، بلکه عملاً احساس می‌کنیم صدای ما شنیده نمی‌شود.این در حالی است که شرکت از منابع سرشار انرژی و امکانات خدادادی منطقه بهره می‌برد، اما کارگران با کمبود امکانات، فشار کاری شدید و تحصیلات محدود مواجه هستند و حق قانونی خود را دریافت نمی‌کنند».

واکاوی دلایل نابسامانی ها

کارشناسان اقتصادی و فعالان حوزه کارگری، وضعیت موجود را نتیجه ترکیبی از ضعف مدیریت، تمرکز منابع در دست عده‌ای محدود و نبود شفافیت در قراردادها می‌دانند. به گفته یک تحلیلگر اقتصادی؛ شرکت‌ها در حالی که از درآمدهای کلان پروژه‌های انرژی بهره‌مند می‌شوند، فشار اصلی به کارگران وارد می‌شود، چرا که این کارگران بخش مهمی از تولید و بهره‌برداری انرژی را بر عهده دارند، اما امنیت شغلی و پرداخت منظم حقوق ندارند آن هم در شرایطی که کمبود منابع و امکانات باعث شده است کارگران در شرایط سخت و بدون تجهیزات کافی فعالیت کنند، اما دستمزدی دریافت نکنند و  علاوه بر این، نبود سیستم‌های مؤثر برای پیگیری حقوق، باعث شده که بسیاری از مطالبات حتی پس از ماه‌ها و سال‌ها معوق بماند.

تأثیر بر زندگی کارگران

کارگران می‌گویند که تأخیر در پرداخت حقوق نه تنها مشکلات مالی ایجاد می‌کند، بلکه فشار روحی و روانی زیادی نیز به آن‌ها وارد می‌آورد. بسیاری از کارگران مجبور شده‌اند برای تأمین زندگی خود و خانواده‌هایشان به فعالیت‌های جانبی روی بیاورند یا از پس‌اندازهای محدود خود استفاده کنند و  در عین حال به دلیل فقدان امنیت شغلی نگران ترک کار هستند که قطعاً باعث ایجاد اضطراب دائم و ناامنی میشود. با وجود مراجعه کارگران به دفاتر مدیریت و واحدهای منابع انسانی، بیشتر شکایات به نتیجه نرسیده است، چون نبود شفافیت در قراردادها و ضعف در نظارت نهادهای مسئول، شرایط را برای سوءاستفاده از کارگران فراهم کرده است.  کارشناسان معتقدند, قوانین کار در ایران حمایت‌کننده حقوق کارگران است، اما در عمل، اجرای آن با مشکلات جدی مواجه است، لذا وقتی نهادهای نظارتی وارد عمل نمی‌شوند، شرکت‌ها انگیزه‌ای برای رعایت تعهدات خود ندارند.

راه خروج از تبعات نامطلوب

تأخیر در پرداخت حقوق و مطالبات کارگران می‌تواند پیامدهای جدی برای جامعه محلی داشته باشد، فشار مالی و روانی بر کارگران، کاهش کیفیت زندگی، افزایش مهاجرت نیروی کار به مناطق دیگر و کاهش انگیزه کاری از جمله پیامدهای مستقیم این امر است که علاوه بر تشدید این نابرابری در بسیاری از شهرها به خصوص استان بوشهر با منابع غنی انرژی، اما شرایط ناعادلانه و دشوار کار، به این منتهی می شود که مردم وقتی می بینند که سود منابع انرژی به سود شرکتها و مدیران سنگینی می کند، میزان نارضایتی و بی اعتمادی افزایش می یابد. تحلیلگران به منظور جلوگیری از عواقب نامطلوب امر، پیشنهاد می‌کنند که شرکت‌ها سیستم‌های شفاف پرداخت حقوق و مطالبات را برقرار کنند و نهادهای نظارتی نیز به صورت فعال بر اجرای قوانین کار و قراردادها نظارت داشته باشند. علاوه بر این  ایجاد کانال‌های مستقل برای گزارش تخلفات و تضمین امنیت شغلی کارگران می‌تواند تا حد زیادی مشکلات موجود را کاهش دهد گروهی نیز  معتقدند که لازم است سهم بیشتری از درآمد پروژه‌های انرژی به توسعه زیرساخت‌ها و بهبود شرایط کارگران اختصاص یابد. این اقدام نه تنها عدالت اجتماعی را تقویت می‌کند، بلکه بهره‌وری و انگیزه نیروی کار را نیز افزایش می‌دهد. اما آنچه که بدیهی است اینکه؛ وضعیت موجود، هم پیامد اقتصادی و اجتماعی دارد و هم نشان‌دهنده ضعف مدیریت و نهادهای نظارتی است. کارشناسان بر این اعغتقاد هستند که برای ایجاد عدالت اجتماعی و حفظ بهره‌وری، شرکت‌ها و نهادهای مسئول باید به صورت جدی وارد عمل شوند و حقوق کارگران را تضمین کنند. چرا که اگر به تضاد موجودِ صروت آشکار منطقه و فشار بیش از حد بر کارگران پرداخته نشود، جبران پیامدهای اقتصادی، اجتماعی برای همگان دشوار خواهد بود.

* روزنامه نگار