پشت پرده های فوتبال بوشهر
بوشهری ها /*صدیقه بهزادپور – برگزاری جلسه ای در روزهای اخیر با موضوع آسیب‌شناسی وضعیت فوتبال استان بوشهر، بدون حضورنمایندگان این رشته، به اعتقاد کارشناسان این عرصه، نشانی از فقدان پشتوانه های عینی برای رشد این رشته در استان است. به گفته این افراد؛ نشستی که می‌توانست نقطه عطفی در بررسی ریشه‌های مشکلات فوتبال استان و یافتن راهکارهایی برای بهبود شرایط باشد، با غیبت رئیس یا نماینده‌ای از سوی اداره کل ورزش و جوانان استان، دغدغه های بیشتری را موجب گشت که به گمان اهل فن نشانه‌ای از فاصله و شکاف جدی میان حوزه فوتبال و نهاد متولی ورزش استان است؛ شکافی که می‌تواند آینده فوتبال بوشهر را بیش از گذشته به تاریکی بکشاند.
فاصله میان متولیان و میدان عمل
فوتبال بوشهر در سال‌های اخیر بارها در رسانه‌ها و محافل ورزشی به دلیل شرایط نامطلوبش خبرساز شده است. این دغدغه ها از نبود زیرساخت‌های استاندارد گرفته تا مشکلات مالی باشگاه‌ها و کمبود توجه به استعدادهای بومی، همگی به نقطه ضعف‌هایی تبدیل شده‌اند که موجب عقب‌ماندگی فوتبال استان از رقبا در سطح ملی شده است. با این وجود انتظار می‌رفت برگزاری چنین جلسه‌ای، مسئولان ارشد ورزش استان حضور یافته و دست‌کم شنونده دغدغه‌های فعالان این حوزه باشند. اما غیبت اداره کل ورزش، در عمل پیامی معنایی را به اهل فن مخابره کرد و آن اینکه؛ یا اراده‌ای جدی برای حل مشکلات وجود ندارد، یا فاصله‌ای عمیق میان مدیران و واقعیت‌های میدانی فوتبال استان ایجاد شده است. چرا که به اعتقاد کارشناسان؛ حضور مدیران ارشد در چنین نشست‌هایی، حتی بدون ارائه راه‌حل فوری، می‌تواند دلگرمی و امید را به جامعه فوتبال تزریق کند،چرا که این حضور نشان می‌دهد که دغدغه‌ها شنیده می‌شوند و برای آن‌ها اهمیت قائلند. غیبت مسئولان، به‌ویژه زمانی که در رسانه‌ها بازتاب پیدا می‌کند، نه‌تنها باعث ناامیدی فعالان می‌شود، بلکه تصویری از بی‌توجهی نهادی به رشته‌ای که محبوب‌ترین ورزش کشور است، ایجاد می‌کند. در واقع، فقدان تعامل و همگرایی میان اداره کل ورزش و هیئت فوتبال، همان چیزی است که کارشناسان آن را «خطرناک‌تر از کمبود بودجه» می‌دانند.
سابقه‌ای از بحران‌های مدیریتی
این گزارش حاکی است؛ این نخستین بار نیست که فوتبال بوشهر با چنین بحران مدیریتی مواجه می‌شود، بلکه در سال‌های گذشته نیز بارها گزارش‌هایی از ناهماهنگی میان هیئت‌های ورزشی و اداره کل منتشر شده است. در برخی موارد، اختلاف نظرها بر سر نحوه هزینه‌کرد بودجه، یا حتی انتصاب مربیان و مدیران، به تعارض‌های آشکار انجامیده است، اما در نهایت پیامد چنین تعارض‌هایی چیزی جز تعلیق طرح‌های توسعه‌ای و سرگردانی ورزشکاران نبوده است و درا ین میان، فوتبال، به‌عنوان پرطرفدارترین ورزش استان، از این نابسامانی‌ها بیشترین آسیب را دیده است. اما پیامدهای این امر فقط در عرصه ورزشی قابل بررسی نیست، چرا که فوتبال در بوشهر تنها یک رشته ورزشی نیست؛ بلکه بخشی از هویت اجتماعی و فرهنگی استان به شمار می‌رود. در حقیقت حضور تیم‌های بوشهری در رقابت‌های ملی، همواره شور و هیجان خاصی در میان جوانان برانگیخته است و به این دلیل وقتی این رشته دچار ضعف مدیریتی و عدم‌پشتیبانی شود، پیامدهایش تنها به زمین چمن محدود نمی‌ماند. سرخوردگی جوانان مستعد، کاهش انگیزه برای فعالیت ورزشی، و حتی گرایش به آسیب‌های اجتماعی می‌تواند از عواقب مستقیم آن باشد. به همین دلیل است که کارشناسان بر این باورند ضعف مدیریت فوتبال، یک مسئله ورزشی صرف نیست، بلکه تبعات فرهنگی و اجتماعی گسترده‌ای دارد.
نیاز به بازنگری در سیاست‌گذاری
نگاه کوتاه‌مدت و مقطعی به توسعه رشته فوتبال در این عرصه بر اساس استانداردهای جهانی از جمله مشکلات جدی در این زمینه است. برنامه‌های حمایتی یا مقطعی بوده‌اند یا به‌دلیل تغییر مدیران ناتمام مانده‌اند. عدم‌تدوین یک استراتژی بلندمدت برای توسعه فوتبال پایه، آموزش مربیان و سرمایه‌گذاری در آکادمی‌ها، موجب شده استعدادهای بوشهری پیش از شکوفایی کامل به حاشیه رانده شوند. کارشناسان معتقدند؛ اداره کل ورزش، هیئت فوتبال و باشگاه‌های استان در قالب یک کارگروه مشترک، برنامه‌ای پنج تا ده ساله برای توسعه فوتبال تدوین کنند تا از تکرار آزمون و خطا جلوگیری شود. دراین میان، یکی از کلیدواژه‌های تکراری در اظهارنظر کارشناسان «تعامل» است. به باور تحلیلگران، بدون همگرایی میان اداره کل ورزش و هیئت فوتبال، هیچ برنامه‌ای به نتیجه نخواهد رسید و چنانچه مدیران استانی بر سر میز گفت‌وگو ننشینند، اختلافات کوچک به بحران‌های بزرگ تبدیل می‌شوند. تعامل می‌تواند به معنای تقسیم وظایف روشن، شفافیت مالی، و برگزاری جلسات مستمر باشد. نمونه‌های موفق در استان‌های دیگر نشان داده‌اند که با تعامل نهادی، حتی با بودجه محدود نیز می‌توان پیشرفت‌های چشمگیری حاصل کرد.
رسانه‌ها و مطالبه‌گری اجتماعی
قطعا در این میان، رسانه‌ها نیز نقش مهمی در این میان دارند. در ولین گام پوشش خبری غیبت اداره کل ورزش در جلسه آسیب‌شناسی، خود نوعی مطالبه‌گری است، در ادامه همچنین رسانه‌ها می‌توانند با انعکاس مشکلات و صدای ورزشکاران، مسئولان را وادار به پاسخ‌گویی کنند. بر اساس تجارب گذشته، در بسیاری از موارد، فشار افکار عمومی سبب شده مدیران مجبور به تغییر رویه شوند. لذا ، ادامه این مطالبه‌گری و نقد سازنده، یکی از ابزارهای کلیدی برای اصلاح وضعیت است. در این باره هم غیبت اداره کل ورزش و جوانان در جلسه اخیر آسیب‌شناسی فوتبال بوشهر، بیش از آنکه یک مسئله ساده اداری باشد، نماد شکاف عمیق میان متولیان و فعالان این رشته است. کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه این روند می‌تواند به تضعیف بیش‌تر فوتبال استان و سرخوردگی نسل جوان منجر شود. بر این اساس، در شرایطی که فوتبال به‌عنوان محبوب‌ترین ورزش کشور، نقشی فراتر از سرگرمی دارد و بخشی از هویت فرهنگی جامعه محسوب می‌شود، بی‌توجهی به آن نوعی سرمایه‌سوزی اجتماعی است.
راهکار چیست
به اعتقاد تحلیلگران؛ برای عبور از این بحران، باید با برقراری تعامل سازنده و مستمر میان اداره کل ورزش، هیئت فوتبال و باشگاه‌ها و همچنین، تدوین یک برنامه بلندمدت توسعه با تمرکز بر فوتبال پایه و پرورش استعدادها؛ و نگاهی جدی به تقویت نقش رسانه‌ها و مطالبه‌گری اجتماعی برای واداشتن مسئولان به پاسخ‌گویی در مسیر اصلاحات در این عرصه حرکت کنند. بدیهی است تنها در چنین شرایطی است که می‌توان امیدوار بود فوتبال بوشهر از وضعیت کنونی خارج شده و به جایگاهی شایسته در سطح ملی برسد.
*روزنامه نگار
عکس
