متادون ؛ چهره زشت اعتیاد مدرن

این ها حرفهای زنی بود که اثاث به دوش  در گوشه یکی از پارک های شهر مشغول خوردن غذایش بود. غذا که البته فقط تکه نانی بود.

بخاطر سوالاتم در چهره اش سنگینی ترس و پریشانی از حضورم  را   متوجه شدم، شاید حق داشت پس از سالها کسی کنجکاوانه پای حرفش ننشسته بود. 

پس از چند دقیقه که احساس امنیت کرد گفت: « کی ازاینجور زندگی کردن راضیه؟ اما چه کنم که نمیتونم ترک کنم، یه روز گیرم نیاد حالم خرابه». لابلای حرفهاش از مصرف «متادون» گفت و وقتی پرسیدم این متادون رو از کجا تهیه می کنی جواب داد: « اوووووووه تا دلت بخواد هست، پول که داشته باشی هر جا بری گیرت میاد.» 

در میان کلمه به کلمه حرفهاش هزار افسوس و آرزوی برباد رفته نهفته بود، چشم هاش  از سالها رنج اعتیاد حرف ها داشت، می‌گفت 9 سال است که اعتیاد دارد، بخاطر اعتیاد پنجاه ساله به نظر می رسید اما از 28 سالگی در دام اعتیاد افتاده بود و  حالا فقط 37 سال داشت. غم و افسوس زندگی از دست رفته،چشمهاش را خیس گریه کرد.  

واقعیت تلخ جامعه امروز ما «زنانه شدن »اعتیاد است و این یعنی خطر سقوط خانواده ها، چراکه اگر مرد ستون خانه باشد، حتماً زن سقف این خانه و  کاشانه  است.

متادون چهره خشن اعتیاد را پنهان می کند، با ظاهری آرام تر، پنهان تر و اجتماعی تر باعث  «زنانگی اعتیاد» می شود. در گذشته اعتیاد با  بوی مواد مخدر  و یا تزریق همراه بود اما با افزایش متادون این نشانه ها کاهش یافته است. حالا اعتیاد آرام تر و نامرئی تر شده  و بخاطر دردسر کمتر در تهیه و مصرف، به زنانه تر شدن  اعتیاد منجر شده است.

برخی ها نیز از خطرات متادون بی خبرند و همین بی اطلاعی و عدم آموزش های لازم مسبب شروع مصرف متادون در سن پایین شده و احساس امنیتی کاذب را در آن ها ایجاد می کند‌ که همین احساس امنیت باعث شده  ترس از شروع مصرف متادون از بین برود و شاهد کاهش سن اعتیاد در جامعه باشیم.

 

هشدار یک مشاور خانواده: خطر اعتیاد از خانه‌ها آغاز می‌شود

 

در سال‌های اخیر، الگوی مصرف مواد در ایران دستخوش تغییرات نگران‌کننده‌ای شده است. طاهره نادرمنش، مشاور خانواده و مدارس، با اشاره به گسترش مصرف غیردرمانی متادون در میان نوجوانان می‌گوید: «متادون که زمانی فقط برای درمان وابستگی به مواد استفاده می‌شد، حالا در بسیاری از خانه‌ها به دارویی خطرناک تبدیل شده است. دسترسی آسان، باور غلط درباره بی‌ضرر بودن آن و نشت دارو از مراکز درمانی، نوجوانان را در معرض وسوسه و تجربه‌ی مصرف قرار داده است.»

 

به گفته‌ی نادرمنش، پایین آمدن سن اعتیاد نتیجه‌ی مستقیم کمبود گفت‌وگو در خانواده‌ها، فشار تحصیلی و اضطراب‌های نوجوانی است. او هشدار می‌دهد: «نوجوانی که احساس شنیده‌شدن ندارد، ممکن است به دارویی پناه ببرد که در شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان آرام‌بخش معرفی شده است. این تصور غلط می‌تواند به فاجعه منجر شود.»

 

 زنانه شدن اعتیاد؛ زخم پنهان جامعه

 

این مشاور خانواده، زنانه شدن اعتیاد را یکی از چالش‌های اجتماعی امروز می‌داند و معتقد است در حوزه‌ی درمان زنان «جفا» شده است. او می‌گوید: «سن اعتیاد در زنان حدود ۳۵ سال است و اغلب تحت تأثیر نزدیکان از جمله همسر یا دوستان وارد این چرخه می‌شوند. حتی داروهای لاغری در آرایشگاه‌ها گاهی به نقطه‌ی آغاز وابستگی تبدیل می‌شود.»

 

نادرمنش تأکید می‌کند نگاه قضاوت‌گر جامعه، مانع بزرگ درمان زنان است: «به محض شنیدن اعتیاد یک زن، جامعه برچسب می‌زند. این زنان نیاز به مراکز امنی دارند که فقط توسط زنان اداره شود تا بدون ترس از قضاوت، روند درمان را طی کنند.»

 

 نقش خانواده در پیشگیری و درمان

 

به گفته‌ی نادرمنش، یکی از اصلی‌ترین عوامل سوق دادن جوانان به اعتیاد، بی‌ثباتی عاطفی در خانواده‌هاست: «وقتی مسئولیت‌ها و فشارها بیش از حد بر دوش یک نفر است، روابط خانوادگی دچار فرسایش می‌شود. نوجوانی که احساس امنیت و شنیده‌شدن ندارد، در جست‌وجوی آرامش ممکن است به مواد پناه ببرد.»

وی  می‌افزاید: نبود انسجام تربیتی بین والدین، مقایسه‌ی مداوم فرزندان با دیگران و سخت‌گیری‌های بی‌جا، حس بی‌ارزشی و شکست را در کودکان تقویت می‌کند. 

راه‌حل به باور او از آموزش آغاز می‌شود: «شناسایی نقاط قوت و ضعف کودکان از سال‌های ابتدایی تحصیل می‌تواند سپری مؤثر در برابر آسیب‌های آینده باشد. این کار باید توسط تیمی از مشاوران، مدارس و نهادهای حمایتی مانند بهزیستی انجام شود.»

 

 پیشگیری؛ حلقه‌ی گمشده آموزش و رسانه