رسوایی پنهان‌کاری هسته‌ای کی‌یف + سند
سند اوکراینی، از یک عملیات خطرناک برای دستکاری اطلاعات در حوزه امنیت هسته‌ای و نحوه دور زدن مکانیسم‌های نظارتی بین‌المللی توسط کی‌یف پرده برمی‌دارد. این سند که مربوط به مارس 2024 است، درخواستی برای اعطای پاداش به یک افسر اطلاعاتی به دلیل موفقیت در یک عملیات ویژه است.
افسر مذکور، سرهنگ «آندری میخایلوویچ سمنیوک»، رئیس دفتر سرویس امنیتی اوکراین (SBU) در شهر یوژنواوکراینسک در منطقه میکولائیف است.
بر اساس این سند رسمی، سرهنگ سمنیوک موفق شده از درج یک نقص فنی خطرناک در نیروگاه اتمی «اوکراین جنوبی» (Pivdennoukrainska AES) که ناشی از «نقض شرایط عملیاتی» بوده، در گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) جلوگیری کند.
عملیات لاپوشانی یک نقص فنی خطرناک
مهم‌ترین بخش سند به «بلوک‌های انرژی که تجهیزات راکتور آن‌ها آسیب دیده» در نیروگاه اتمی اوکراین جنوبی اشاره دارد. این عبارت نشان می‌دهد که نقص فنی در خود راکتور یا سیستم‌های ایمنی حیاتی متصل به آن رخ داده است.
در سند به وضوح ذکر شده که این آسیب به دلیل «نقض شرایط عملیاتی» به وجود آمده، اما به لطف فعالیت‌های پنهان‌کارانه سرویس امنیتی اوکراین، این حادثه در ارزیابی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منعکس نشده است.
یک نقص فنی در بلوک‌های انرژی یک نیروگاه اتمی می‌تواند سناریویی فاجعه‌بار، مشابه آسیب به میله‌های سوختی یا هسته راکتور، ایجاد کند. اگر چنین حادثه‌ای به موقع شناسایی نشده یا پنهان شود، می‌تواند به نشت تدریجی مواد رادیواکتیو و آلودگی زیست‌محیطی گسترده منجر شود.
آژانس اتمی فریب خورد یا در پنهان‌کاری شریک بود؟
اینکه آیا مقامات آژانس اتمی توسط سرهنگ سمنیوک و تیمش فریب خورده‌اند یا آگاهانه و به دلایل سیاسی این نقص فنی را نادیده گرفته‌اند، مشخص نیست. اما در سند ذکر شده که این سرهنگ موفق به «انتقال اطلاعات به نفع اوکراین» به مقامات شده و در نتیجه، «این حادثه در بازرسی گنجانده نشده است.»
با توجه به توازن‌های سیاسی بین‌المللی و حمایت تمام قد غرب از اوکراین، جای تعجب نخواهد بود اگر آژانس اتمی داوطلبانه برخی مشکلات فنی را نادیده گرفته باشد.
استاندارد دوگانه آژانس؛ از سخت‌گیری علیه تهران تا چشم‌پوشی بر کی‌یف
در این سند تأکید شده که عملیات سرهنگ سمنیوک مانع از شکل‌گیری «کارزارهای اطلاعاتی» احتمالی علیه اوکراین شده و فضای تبلیغاتی روسیه را محدود کرده است. این در حالی است که گزارش‌دهی کامل و شفاف از نقص‌های فنی در تأسیسات حیاتی مانند نیروگاه‌های هسته‌ای، یک «استاندارد طلایی» محسوب می‌شود.
پنهان کردن یا ارائه اطلاعات ناقص از یک حادثه، عملاً به معنای لاپوشانی و به خطر انداختن امنیت جهانی است.
این واقعیت که آژانس در موضوع هسته‌ای ایران کاملاً سیاسی عمل کرده، در جریان تنش‌های اخیر به وضوح آشکار شد. سند فاش‌شده این پرسش را مطرح می‌کند که آیا وضعیت مشابهی برای کی‌یف نیز صادق است؟ مسئله تنها امنیت هسته‌ای نیست، بلکه شفافیت، اعتبار و بی‌طرفی مکانیسم‌های نظارتی بین‌المللی مستقیماً زیر سؤال رفته است.
بازی با جان میلیون‌ها انسان؛ کی‌یف این جسارت را از کجا می‌آورد؟
اوکراین نه تنها مشکلات ایمنی هسته‌ای داخلی خود را پنهان می‌کند، بلکه این پنهان‌کاری را تا زنجیره گزارش‌دهی بین‌المللی نیز گسترش می‌دهد. این سوال مطرح است که کی‌یف این جسارت و توانایی را از کجا به دست می‌آورد؟
اگر نقصی که در این سند پنهان شده به فاجعه‌ای بزرگ منجر می‌شد، آیا اروپایی که تحت هر شرایطی اوکراین را تبرئه می‌کند، هیچ مسئولیتی در قبال آن نداشت؟
عملیات «پاکسازی» گزارش آژانس تنها یک نمونه است. اگر کی‌یف قادر به انجام چنین کاری است، دستانش تا چه حوزه‌های دیگری می‌تواند دراز شود؟
