بوشهری ها / *حامد عرب زاده - استان بوشهر بیش از ۹۰۰ کیلومتر نوار ساحلی دارد که آن را به طولانی‌ترین ساحل ایران در خلیج فارس بدل کرده است. تنها در سه ماه نخست سال جاری، بیش از ۷.۶ میلیون تن کالا به ارزش ۲.۷۵ میلیارد دلار از این استان صادر شده که معادل ۲۰ درصد صادرات غیرنفتی کشور است.
نزدیکی جغرافیایی بوشهر به قطر و عربستان، امکان کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و سرعت‌بخشیدن به فرآیند صادرات را فراهم می‌کند. به گفته مقامات استانی، ۷۰ درصد صادرات ایران به قطر از طریق بنادر بوشهر انجام می‌شود و تنها از بندر دیر روزانه ۱۰۰ تن میوه و سبزیجات به قطر ارسال می‌شود.
زیرساخت‌های صادراتی حلقه مفقوده توسعه
با وجود این فرصت‌ها، چالش‌های زیرساختی همچنان مانع اصلی بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های بوشهر است. اسکله‌های موجود عمدتاً برای صادرات انبوه و تخصصی طراحی نشده‌اند و استانداردهای بین‌المللی در بخش سردخانه‌ها و پایانه‌های بارگیری هنوز به‌طور کامل رعایت نمی‌شود.
کارشناسان می‌گویند اگر لایروبی اسکله‌ها برای پذیرش کشتی‌های بالای ۵۰ هزار تن، ایجاد پایانه‌های صادراتی مجهز و توسعه خطوط منظم کشتیرانی میان بوشهر، دیر، کنگان، دوحه و دمام انجام نشود، بخشی از بازارهای منطقه‌ای به رقبا واگذار خواهد شد.
کارشناس اقتصادی اظهار داشت: بوشهر ظرفیت بی‌بدیلی در حوزه صادرات دارد و نزدیکی جغرافیایی به بازارهای قطر و عربستان یک مزیت کم‌نظیر است. اما مشکل اصلی، نبود زیرساخت‌های مدرن و استاندارد در حوزه بندری و لجستیکی است که مانع بهره‌برداری کامل از این ظرفیت‌ها می‌شود.
سارا احمدی افزود: بسیاری از اسکله‌های استان برای صادرات انبوه طراحی نشده‌اند و هنوز پایانه‌های مجهز به سردخانه و تجهیزات مدرن بارگیری در دسترس نیست. همچنین خطوط منظم کشتیرانی میان بنادر بوشهر، دیر و کنگان با دوحه و دمام باید هرچه سریع‌تر توسعه یابد تا جایگاه بوشهر در تجارت منطقه‌ای تثبیت شود.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: اگرچه صادرات استان در سال گذشته از مرز ۳۰ میلیون تن و ۱۲ میلیارد دلار عبور کرده است، اما ادامه این روند بدون تقویت زیرساخت‌ها دشوار خواهد بود. امروز توسعه اسکله‌های تخصصی، تسهیل فرآیندهای گمرکی و حمایت عملی از صادرکنندگان، ضروری‌ترین نیاز بوشهر برای جهش در حوزه صادرات است.
فرصت‌سازی با دیپلماسی اقتصادی
بوشهر نه تنها به زیرساخت‌های فیزیکی بلکه به حمایت‌های سیاستی نیز نیاز دارد. ایجاد مرکز تجاری ایران در قطر با محوریت بوشهر، فعال‌سازی اتاق‌های مشترک بازرگانی با قطر و عربستان، و تسهیل قوانین صادراتی، می‌تواند نقش این استان در تجارت منطقه‌ای را پررنگ‌تر کند.
به باور کارشناسان، برگزاری نمایشگاه‌های مشترک و اعزام هیئت‌های اقتصادی استانی، ابزاری برای معرفی توانمندی‌های بوشهر است. در هشت ماه نخست امسال، صادرات غیرنفتی استان به ۸.۱۸ میلیارد دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۹ درصد افزایش در ارزش و ۷ درصد رشد در وزن داشته است؛ آماری که نشان‌دهنده ظرفیت بالای این استان برای جذب بازارهای جدید است.
کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: بوشهر ظرفیت‌های بالایی در حوزه صادرات دارد؛ اما بدون فعال‌سازی دیپلماسی اقتصادی و گسترش روابط تجاری با کشورهای حاشیه خلیج فارس، این ظرفیت‌ها به‌درستی بهره‌برداری نمی‌شوند.
مهدی رحمانی افزود: با توجه به تحولات ژئوپلیتیکی اخیر و تغییر رویکرد از فضای امنیتی به سمت سازوکارهای همکاری اقتصادی، استان بوشهر می‌تواند به‌عنوان پل ارتباطی میان ایران و کشورهای همسایه عمل کند.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: برای تحقق این هدف، نیازمند توسعه زیرساخت‌های بندری، تسهیل فرآیندهای گمرکی و ایجاد مراکز تجاری مشترک با کشورهای هدف هستیم.
نقش بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری هدفمند
بخش خصوصی موتور محرک تجارت است. حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه کشاورزی و شیلات، سرمایه‌گذاری در صنایع بسته‌بندی و فرآوری، و ارائه تسهیلات ویژه به صادرکنندگان می‌تواند سهم بوشهر را در بازارهای منطقه افزایش دهد.
علاوه بر این، جذب سرمایه‌گذاری خارجی با توجه به موقعیت ممتاز بوشهر و تمایل سرمایه‌گذاران قطری و سعودی برای همکاری، فرصتی است که می‌تواند توسعه زیرساخت‌ها و رونق تجارت استان را سرعت ببخشد.
بوشهر ظرفیت محوری در دیپلماسی اقتصادی با خلیج فارس دارد
استاندار بوشهر نیز با اشاره به رویکرد دولت وفاق ملی در توسعه دیپلماسی اقتصادی استانی و تأکیدات ریاست جمهوری در این زمینه، بیان کرد: استان بوشهر به دلیل موقعیت استراتژیک و ظرفیت‌های فراوان صادراتی، قابلیت ایفای نقش محوری در روابط تجاری ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس، به ویژه قطر و عربستان، را دارد.
در حال حاضر، بیش از ۶۶ درصد صادرات ایران به قطر از طریق استان بوشهر و عمدتاً بندر دیر انجام می‌شود ارسلان زارع افزود: این ظرفیت زمانی بالفعل خواهد شد که زیرساخت‌های موجود تقویت شده و کاستی‌ها رفع شوند.
استاندار بوشهر به سهم استان در صادرات کشور اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، بیش از ۶۶ درصد صادرات ایران به قطر از طریق استان بوشهر و عمدتاً بندر دیر انجام می‌شود. با این وجود، نبود دستگاه ایکس‌ری و برخی امکانات ضروری دیگر در این بندر، مشکلاتی برای فعالان اقتصادی ایجاد کرده که نیازمند پیگیری جدی است.
وی همچنین به مشکلات صادرات محصولات کشاورزی استان پرداخت و اظهار داشت: بخش قابل توجهی از کالاهای صادراتی بوشهر محصولات کشاورزی هستند. این محصولات به دلیل شرایط آب و هوایی گرم قطر، پس از تخلیه و بارگیری مجدد در مقصد، دچار افت کیفیت شده و ارزش آنها کاهش می‌یابد. این موضوع زیان مستقیم به صادرکنندگان وارد می‌کند و باید با حذف فرآیند بارگیری مجدد، از این خسارت جلوگیری شود.
زارع بر اهمیت راه‌اندازی خط کشتیرانی مستقیم بوشهر به دمام تأکید کرد و آن را گامی مؤثر در گسترش تبادلات تجاری و توسعه روابط اقتصادی با عربستان سعودی دانست و افزود: این اقدام می‌تواند افق‌های جدیدی برای اقتصاد استان ایجاد کند.
امروز بوشهر در آستانه یک فرصت تاریخی قرار دارد؛ فرصتی که می‌تواند این استان را به کانون تجارت ایران با قطر و عربستان بدل کند. تحقق این هدف، مستلزم عزم ملی برای توسعه زیرساخت‌های بندری و صادراتی، تقویت ناوگان دریایی، و حمایت همه‌جانبه از تولیدکنندگان و صادرکنندگان است.
اگر این مسیر به‌درستی طی شود، بوشهر نه تنها به قطب صادراتی ایران در خلیج فارس تبدیل خواهد شد، بلکه می‌تواند سهم کشور از تجارت منطقه‌ای را به‌طور چشمگیری افزایش دهد و به الگویی موفق در پیوند اقتصاد محلی با دیپلماسی منطقه‌ای بدل گردد.
*فعال رسانه
عکس
