ضرورت ارتقای امنیت مرزهای آبی بوشهر
بوشهری ها /*صدیقه بهزادپور – ضرورت حمایت از مرزهای آبی کشور به ویژه در جنوب، رویکردی است بارها از سوی نیروهای امنیتی – نظامی مورد تاکید قرار گرفته است تا علاوه بر حفظ امنیت یکپارچه کشوردر مقابل دشمنان خارجی، بتوان از تهدیداتی در حوزه های داخلی مانند قاچاق، تخلفات در بخشهایی چون؛ صیادی، زیست محیطی و ... نیز به خوبی محافظت کرد. قطعاً این امر با افزایش تجهیزات و وسایل مورد نیاز دراین بخش و ارتقاء سطح نرم افزاری و سخت افزاری دراین حوزه تامین می شود. بوشهر به عنوان قلب انرژی کشور و همچنین موقعیت سوق الجیشی خود با توجه به وجود نیروگاه اتمی، مجتمع های پتروشیمی، گاز و نفت و ... از اهمیتی صدچندان در این باره برخوردار است .
استان ساحلی بوشهر، با موقعیت ژئوپلیتیک و اقتصادی منحصربه‌فرد خود، به خصوص در شرایط کنونی به کانونی حیاتی و در عین حال آسیب‌پذیر تبدیل شده است. این مسئله به خصوص با افزایش تنش‌ها در منطقه و اوج‌گیری تهدیدات بالقوه از سوی بازیگرانی چون رژیم صهیونیستی و ایالات متحده، موضوع ارتقای سطح امنیت مرزهای آبی و ساحلی این استان از یک بحث کارشناسی فراتر رفته و به یک موضوع امنیتی- ملی تبدیل شده است. هرچند اخیراً خسروی رئیس مرزبانی استان و دیگر مسئولان کشوری واستانی همواره بر استفاده از تجهیزات به‌روز نظامی و امنیتی در این منطقه تأکید کرده اند، اما ذات پویای تهدیدات امنیتی و ارزش راهبردی دارایی‌های مستقر در بوشهر، ارتقاء سطح امنیت مرزهای استان را به ضرورتی انکارپذیر ساخته است. وجود تنها نیروگاه اتمی فعال کشور در نزدیکی سواحل این استان، تجمع عظیم پالایشگاه‌ها، مجتمع‌های پتروشیمی و میادین غنی نفت و گاز، بوشهر را به قلب تپنده اقتصاد انرژی ایران تبدیل کرده است و قطعاض هرگونه اختلال در عملکرد این مراکز، نه تنها خسارتی جبران‌ناپذیر به اقتصاد ملی وارد می‌آورد، بلکه می‌تواند به بحرانی فراگیر در امنیت انرژی و حتی زیست‌بوم منطقه منجر شود.
از جنگ نامتقارن تا عملیات روانی
به گفته تحلیلگران؛ تهدیدات پیش روی امنیت مرزهای بوشهر چندبعدی و پیچیده است. امکان انجام حملات خرابکارانه علیه تأسیسات حیاتی توسط دشمن یا انجام عملیات تخریبی از طریق دریا وجود دارد که با توجه به تغییرات بزرگ در نوع و چگونگی حملات دشمن نیاز به تمهیداتی بر اساس تجهیزات و فناوریهای نوین است. این مسئله در حوزه نرم افزاری نیز با احتمال تهدیداتی چون جاسوسی دریایی، انتقال سلاح به منظور تأمین نیاز گروه‌های خرابکار، و عملیات روانی برای ایجاد رعب و وحشت در میان ساکنان محلی و کارکنان تأسیسات استراتژیک قابل تصور است، این مسئله به خصوص با گسترش شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی، بستر مناسبی برای تشدید چنین جنگ روانی علیه مردم و مسئولان این خطه فراهم کرده است.
لزوم نگاهی همه‌جانبه و آینده‌نگر
به باور کارشناسان؛ ارتقای امنیت در چنین محیط پرچالشی، تنها از عهده یک نهاد خاص برنمی‌آید و نیازمند عزمی ملی و رویکردی فرابخشی است. کارشناسان در این بخش یکپارچه‌سازی و همگرایی اطلاعاتی و عملیاتی را از جمله راهکارهای مهم در این زمینه می دانند. به گفته این افراد؛ اولین و مهمترین گام، ایجاد یک سامانه فرماندهی و کنترلی یکپارچه میان تمام نهادهای درگیر در امنیت مرزهای بوشهر، از جمله نیروی دریایی ارتش و سپاه، وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و سازمان بنادر و دریانوردی است. این مرکز باید بتواند با دریافت و پردازش داده‌های مختلف از منابعی چون رادارهای ساحلی و دریایی، پهپادهای نظارتی، شنودهای الکترونیک و اطلاعات میدانی، تصویر جامعی از وضعیت را در اختیار فرماندهان قرار داده و از دوباره‌کاری و پراکندگی اقدامات جلوگیری کند. از طرف دیگر قطعاً افزایش توان پدافند غیرعامل یکی از مسائل مهم به شمار می آید که با توجه به ارزش و آسیب‌پذیری تأسیسات حیاتی، تقویت پدافند غیرعامل در این استان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است، بر این اساس، استحکام‌بندی سازه‌های حساس، ایجاد سامانه‌های ماسک کننده و فریب راداری، ایجاد مراکز فرماندهی زیرزمینی، و تمرین مستمر طرح‌های تخلیه و پناهگیری در برابر حملات احتمالی، می‌تواند تلفات و خسارات را در صورت بروز حمله به حداقل برساند. صاحبنظران بر این اعتقاد هستند، استفاده از فناوریهای روز دنیا در حوزه نظارت و کنترل مرزها امری حیاتی است، از این رو به کارگیری سامانه‌های پیشرفته شنود و راداری می‌تواند بر دشواری نفوذ برای خرابکاران بیفزاید، بعلاوه سرمایه‌گذاری در حوزه جنگ الکترونیک و سایبری برای حفاظت از سامانه‌های حساس نیز از اولویت‌های دیگر است.
توانمندسازی و مشارکت مردمی
از طرف دیگر جامعه محلی ساحل‌نشین می‌تواند به چشم‌ها و گوش‌های بیدار امنیتی تبدیل شوند. بدیهی است، ایجاد تشکل‌های داوطلب مردمی تحت نظارت نهادهای امنیتی، آموزش آنان برای شناسایی و گزارش فعالیت‌های مشکوک، و تقویت حس تعلق و مسئولیت‌پذیری در میان صیادان و کارکنان شناورهای تجاری می‌تواند شبکه عظیمی از اطلاعات را در اختیار مسئولان قرار دهد. به باور کارشناسان این حوزه، امنیت پایدار بدون پشتیبانی قوی ممکن نیست. توسعه پایگاه‌های دریایی، اسکله‌ها، تعمیرگاه‌های شناورهای نظامی و امنیتی، و ایجاد ذخایر استراتژیک سوخت و آذوقه در نقاط مختلف ساحلی، توان عملیاتی و تحرک نیروها را در مواقع بحرانی به شدت افزایش می‌دهد. این گزارش حاکی است؛ اظهارات اخیر مسئولان امنیتی از جمله مرزبان اگرچه اظهارات اطمینان‌بخش مسئولان درباره سطح فعلی امنیت در بوشهر قابل تقدیر است، اما پویایی و پیچیدگی تهدیدات، حکم می‌کند که جمهوری اسلامی ایران هوشیاری و سرمایه‌گذاری خود در این استان را بیش از پیش افزایش دهد. بوشهر تنها یک استان ساحلی نیست؛ این استان شریان حیاتی اقتصاد و نماد عزم ملی ایران برای دستیابی به فناوریهای راهبردی است. بنابراین، هرگونه سرمایه‌گذاری برای ارتقای امنیت آن، در حقیقت سرمایه‌گذاری برای حفاظت از تمامیت ارضی، استقلال و منافع ملی ایران در پرتلاطم ترین آبراه جهان محسوب می‌شود. آینده امنیت ملی ایران در گرو امنیت پایدار در سواحل خلیج فارس و به طور خاص، استان بوشهر است.
*روزنامه نگار
عکس
