زخم ضعف های زیرساختی دهان باز کرده است؛
بوشهری ها /* احسان انصاری - اکسیژن صنعتی یکی از نیازهای حیاتی صنایع است که برای اهداف صنعتی و فرآوری محصولات مورد استفاده قرار می گیرد و در فرآیندهای احتراق، جوشکاری، برشکاری، تولید فولاد، ساخت اتیلن اکسید، پروپیلن اکسید، ساخت شیشه و سرامیک، تولید کاغذ و ... از اکسیژن صنعتی استفاده می شود.در چنین شرایطی پارس جنوبی این روزها با کمبود اکسیژن صنعتی مواجه شده که ریشه در ضعف زیرساخت ها دارد.
در واقع پتروشیمی‌های پارس جنوبی که هر زمستان به دلیل محدودیت گاز با مشکل مواجه می‌شوند این بار حتی در روزهای گرم سال نیز به زحمت نفس می کشند.به همین دلیل نیز از متانول ساز آپادانا در هلدینگ خلیج فارس تا مجتمع‌هایی مانند سبلان، همگی قربانی ضعف زیرساختی شده‌اند که باید سال‌ها پیش حل می شد.
شرکت مبین انرژی بزرگ ترین تأمین‌کننده خدمات یوتیلیتی در منطقه در بهترین حالت تنها می‌تواند ۴۰ درصد اکسیژن مورد نیاز واحدهایی چون آپادانا را تأمین کند. موضوعی که عمق بحران در عسلویه را نشان می‌دهد. ماجرا از پروژه ای به نام «دماوند» آغاز شد طرحی که قرار بود خیال مجتمع‌ها را بابت تأمین اکسیژن، برق و بخار راحت کند اما هیچ گاه به موقع به بهره برداری نرسید. دماوند تعهد داده بود پلنت اکسیژن را پیش از ورود مجتمع‌های جدید آماده کند اما این کار انجام نشد. به همین دلیل در شرایط کنونی واحدهایی مثل آپادانا، مرجان، کیمیا، آرین متانول و سبلان بدون اکسیژن کافی با ظرفیت پایین کار می‌کنند و حتی برخی مجبورند از استان بوشهر اکسیژن بخرند تا خطوط تولیدشان متوقف نشود.
قرار گرفتن پتروشیمی ها در سراشیبی زیان
کارشناسان می‌گویند کمبود اکسیژن پتروشیمی‌ها را از نقطه سودآوری به سراشیبی زیان کشانده است. در شرایط کنونی در عسلویه میلیاردها دلار سرمایه گذاری شده اما مجتمع‌ها نه گاز کافی دارند نه اکسیژن. نتیجه آنکه تنها ۵۰ تا ۶۰ درصد ظرفیت اسمی فعال است و این میزان تولید حتی پاسخگوی هزینه‌های سربار و مالیات نیز نیست.
بحران اکسیژن در فاز دو عسلویه نتیجه مدیریت ضعیف و بی‌توجهی به توسعه زیرساخت‌ها است. برخلاف بخش خصوصی که به دلیل منافع مستقیم کمتر دچار چنین خطاهایی می‌شود در پروژه‌های دولتی مانند دماوند تاخیرهای پیاپی و تغییرات مدیریتی موجب شد امروز منطقه‌ای با این عظمت به چنین معضلی گرفتار شود.
به همین دلیل نیز بدون یک انقلاب زیرساختی در تأمین یوتیلیتی‌ها امیدی به حفظ جایگاه جهانی ایران در صنعت پتروشیمی وجود ندارد وتا آن زمان کارخانه‌های میلیارد دلاری عسلویه ناچارند با نفس‌های کم رمق، تنها به بقا فکر کنند.
پتروشیمی ها و چشم انداز مبهم آینده
پتروشیمی‌ها به ویژه متانول‌سازها به‌عنوان بزرگ ترین صنعت بورسی ایران، نقش بسزایی را در رونق یا رکود بورس بازی می‌کنند و در اقتصاد و تامین بخش قابل‌توجهی از بودجه سالانه و ارزآوری برای کشور بسیار تاثیرگذار هستند. بدیهی است کمترین تغییر در قیمت یا ورودی خوراک پتروشیمی‌ها، توازن تولید محصولات آن‌ها را بههم می‌ریزد و این مساله نه تنها موجب افت فروش این صنایع می‌شود، بلکه تاثیر سوئی نیز بر اقتصاد کشور می‌گذارد.
پیش از این، شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اعمال افزایش بی‌رویه در نرخ خوراک و یوتیلیتی سعی بر جبران زیان شرکت‌های یوتیلیتی‌ساز می‌کرد و مرتباً با قطع سرویس‌های جانبی و ایجاد مانع برای تولید پتروشیمی‌ها سعی بر اعمال فشار برای دریافت مبالغ چند ده هزار میلیاردی از پتروشیمی‌ها داشت.
نکته دیگر اینکه غیر از نرخ خوراک پتروشیمی‌های متانولی، عامل دیگری هم وجود دارد که نقش بسیار پررنگی را در کاهش تولید محصولات این پتروشیمی‌ها در یکی دو سال اخیر داشته است. آن هم تامین نشدن بخشی از خوراک موردنیاز آن‌ها برای تولید بیشتر متانول است که یک محصول نیمه‌خام به‌شمار می‌رود و در تهیه پلاستیک، الیاف و پارچه‌های مصنوعی، تولید چسب و رنگ در ساخت‌و سازها، حلال آزمایشگاهی و همچنین به‌عنوان عامل شیمیایی در داروسازی و کشاورزی کاربرد دارد.
*روزنامه نگار
عکس
