هشدار درباره انباشت بی سابقه نفت در بازارهای جهانی؛
بوشهری ها /احسان انصاری/ روزنامه نگار/ گزارش اخیر رویترز با استناد به داده‌های دو موسسه ردیاب نفتکش‌ها ادعا می‌کند حجم نفت ایران که روی آب ذخیره شده و در انتظار فروش است به حدود ۱۲۰ میلیون بشکه رسیده است. رقمی که بالاترین سطح از ابتدای سال ۲۰۲۳ تاکنون است. در مقابل وزارت نفت ایران قاطعانه همه این آمارها را رد می‌کند. محسن پاک نژاد وزیر نفت در این زمینه اعلام کرد: «گزارش‌هایی مبنی بر ۴۰ میلیون بشکه نفت بی فروش در دریا کذب است. آنچه موسسات خارجی می‌بینند بخشی از تغییر مسیر یا استراتژی‌های بازاریابی است، نه نفت بی‌مشتری.به بیان دیگر، تهران می‌گوید آنچه به‌عنوان «نفت شناور» ثبت می‌شود الزاماً نفت معطل و بدون خریدار نیست بلکه می‌تواند برای تغییر مقصد، ذخیره‌سازی موقت یا معاملات تهاتری در مسیر باشد.
در شرایط کنونی75 درصد ذخایر دریایی نفتی جهان به ایران تعلق دارد. اگرچه این آمار به دلیل از دست رفتن گاه و بی‌گاه سینگال‌های نفتکشهای حامل نفت ایران در آبراه‌های بین‌المللی دقیق نیست و ممکن است برخی از این محموله‌ها، جزو محموله‌های صادراتی باشند، اما اطلاعات شرکت کپلر نشان می‌دهد ایران 104 میلیون بشکه نفت روی نفتکشهای شناور ذخیره دارد که نیمی از آن به میعانات گازی مربوط است.
آیا نفت ایران بی مشتری باقی مانده است؟
بدون مشتری ماندن نفت ایران نه تنها اقتصاد ایران را تحت فشار قرار داده بلکه سیگنال هشداردهنده‌ای به بازار جهانی نفت ارسال کرده است. تحلیلگران دلیل این فاجعه را تشدید تحریم‌های آمریکا، کاهش خرید از سوی چین و هند، و رکود تقاضای جهانی می‌دانند.در واقع نفت ایران که روزی طلای سیاه اقتصاد بود امروز به کالایی بی‌مشتری تبدیل شده است.از سوی دیگر انباشت نفت فروخته نشده نه تنها درآمد ارزی ایران را کاهش داده بلکه هزینه های نگهداری و حمل ونقل آن نیز هزینه های زیادی برای کشور دارد.
مصطفی نخعی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اما در این زمینه معتقد است:« عدد ادعا شده «۱۲۰ میلیون بشکه نفت» بسیار بزرگ تر از چیزی است که بتواند واقعیت داشته باشد. چنین ظرفیتی اصلا منطقی نیست زیرا حداکثر ظرفیت نفتکشهای بزرگ حدود ۲ میلیون بشکه است، آن هم در صورتی که همه کشتی‌ها بسیار بزرگ باشند که ایران در بهترین حالت ۵۰ کشتی از این نوع را دارد. واقعا این عدد با عقل جور در نمی‌آید، با توجه به تجربه‌ای که دارم، چنین چیزی در واقعیت ممکن نیست؛ از سوی دیگر اصلا چنین موضوعی به کمیسیون مربوطه هم در مجلس منعکس نشده است».
به گفته وی طبق آمار چهار ماهه اول سال (تا پایان تیرماه)، نه فقط فروش نفت ایران کاهش نداشته، بلکه درصد کمی افزایش هم داشته است. بنابراین این که گفته می‌شود کسی نفت ایران را نمی‌خرد یا این که نفت روی دریا باقی مانده است صحت ندارد.
هشدار درباره انباشت بی سابقه نفت در بازارهای جهانی
در همین زمینه آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داده است که بازارهای نفت در سال ۲۰۲۶ ممکن است با مازاد بی‌سابقه ای مواجه شوند زیرا تولید نفت با سرعت بیشتری نسبت به تقاضا در حال افزایش است.
آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده است که در سال آینده، ذخایر نفت جهانی با نرخ ۲.۹۶ میلیون بشکه در روز انباشته خواهد شد، که حتی از میانگین انباشت در سال ۲۰۲۰، یعنی سال همه‌گیری کرونا، فراتر می‌رود. انتظار می‌رود تقاضای جهانی نفت در سال جاری و سال آینده با رشدی کمتر از نصف سرعت ثبت‌شده در سال ۲۰۲۳ افزایش یابد.
در همین حال، عرضه نفت در حال رونق است. اوپک پلاس، به رهبری عربستان سعودی، روند ازسرگیری تولیدهای متوقف‌شده قبلی را تسریع کرده است، در حالی که تولید کشورهای غیراوپک نیز، به‌ویژه در قاره آمریکا سریع‌تر از پیش‌بینی‌های قبلی در حال رشد است.
آژانس مستقر در پاریس اعلام کرده است: «تعادل بازار نفت به‌طور فزاینده‌ای متورم به نظر می‌رسد، زیرا عرضه پیش‌بینی‌شده تا پایان سال جاری و در سال ۲۰۲۶ به‌مراتب از تقاضا پیشی می‌گیرد. واضح است که برای بازگرداندن تعادل به بازار، نیاز به تنظیماتی خواهد بود.»
انتظار می‌رود مصرف جهانی نفت در سال جاری تنها ۶۸۰,۰۰۰ بشکه در روز افزایش یابد که کندترین رشد از سال ۲۰۱۹ است. این کاهش تقاضا به‌ویژه در چین، هند و برزیل کمتر از حد انتظار بوده است. در سال ۲۰۲۶، پیش‌بینی می‌شود تقاضا ۷۰۰,۰۰۰ بشکه در روز افزایش یابد. آژانس همچنین پیش‌بینی کرده که تقاضای جهانی نفت تا پایان این دهه، با حرکت کشورها به سمت خودروهای برقی و کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی، ممکن است به سطح ثابتی برسد.
عکس
