عسلویه؛قصه تراژیک شهری با رویاهای بزرگ

بوشهری ها / احسان انصاری/ روزنامه نگار/ این روزها به وضعیت پارس جنوبی که دقت می کنیم چیزی جز آه و حسرت باقی نمی ماند. شهری که قرار بود روزی چشم و چراغ یک استان و بلکه یک کشور باشد امروز با وضعیت فاجعه باری مواجه است که نه تنها نتوانسته به اهداف صنعتی و اقتصادی خود دست پیدا کند و بلکه آسیب های زیادی نیز به محیط زیست و جامعه محلی زده است.

 عسلویه زمانی برای نیروی کار استان بوشهر و کشور یکی از مقاصد مهم به شمار می رفت اما امروز جان کارگران به دلیل گرمای زیاد و کمبود آب و امکانات به خطر افتاده و نیروی انسانی این منطقه با چالش های زیادی مواجه است. آنچه در این شهر پر از رویا و آرزو رخ داده بیشتر شبیه تراژدی است که می توانست برای مردم ساحل نشین خلیج فارس رخ بدهد.

پارس جنوبی قطب انرژی کشور به شمار می رود اما امروز خود با بحران انرژی مواجه است که این موضوع به خوبی نشان می دهد که بحران مدیریت در این شهر به چه میزان جدی بوده که نه تنها چشم انداز توسعه در این منطقه محقق نشده و بلکه بسیاری از داشته های منطقه نیز از بین رفته است.

بحران آب در قلب انرژی ایران

شهرستان عسلویه در حالی عنوان پایتخت اقتصادی و انرژی ایران را یدک می‌کشد که در همین حوزه‌ها هم با مشکلاتی از جمله کمبود آب شرب روبرو است.این مشکل زندگی روزمره ساکنان را به شدت تحت تأثیر قرار داده و زنگ خطر را برای پایداری صنعت و اقتصاد منطقه به صدا درآورده است که می‌بایست اقدامات اساسی در این زمینه انجام شود.

کارشناسان، عوامل متعددی را در بروز این بحران دخیل می‌دانند. رشد سریع جمعیت به دلیل توسعه صنعت، مصرف بی‌رویه آب، فرسودگی شبکه‌های آبرسانی، عدم مدیریت صحیح منابع آب و البته تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی‌ها، همگی در تشدید این وضعیت نقش داشته‌اند.

بحران آب در عسلویه، تنها یک مشکل اجتماعی نیست، بلکه پیامدهای اقتصادی و بهداشتی جدی نیز به همراه دارد. قطعی‌های مکرر آب، باعث اخلال در فعالیت‌های صنعتی می‌شود و می‌تواند به کاهش تولید و افزایش هزینه‌ها منجر شود. از سوی دیگر، استفاده از آب غیربهداشتی و آلوده، سلامت عمومی را به خطر می‌اندازد و می‌تواند باعث شیوع بیماری‌ها شود.

قطعی مکرر برق درعسلویه

عسلویه با توجه به موقعیت جغرافیایی و منابع طبیعی که دارد باید از تأمین انرژی و برق به عنوان یکی از اولویت‌های اساسی برخوردار باشد. این منطقه نه تنها در قلب منابع عظیم گاز و نفت کشور قرار دارد، بلکه به دلیل ظرفیت‌های قابل توجه در تولید انرژی‌های تجدیدپذیر نظیر انرژی خورشیدی در وضعیت بهتری برای تأمین برق قرار دارد. با این حال، مشکلات همچنان ادامه دارد و قطع برق‌های مکرر و طولانی مدت  زندگی مردم را مختل کرده است.

یکی از دلایل عمده این بحران، مشکلات زیرساختی در شبکه برق‌رسانی است که نیاز به به‌روزرسانی و توسعه بیشتری دارد. همچنین، سهم زیادی از انرژی تولیدی در کشور به جای مصرف داخلی، به کشورهای همسایه صادر می‌شود که این موضوع باعث ایجاد کمبود برق در داخل کشور و به ویژه در استان‌هایی مانند بوشهر می‌شود.

دولت ها بی توجه به چالش های عسلویه

دولت نهم پارس جنوبی را با بهره برداری از 5 فاز و تولید روزانه 140 میلیون متر مکعب گاز تحویل گرفت که در کنار آن نیز فازهای 7 و 8 پیشرفت 71 درصدی و فازهای 9 و 10 پیشرفت 5 درصدی داشتند. از طرفی هم رقیب ما در آن سوی دریا حدود 150 میلیون متر مکعب تولید داشت.

پس از روی کار آمدن دولت نهم، اجرای طرح های در حال اجرا  با تاخیر های فراوانی همراه شد و از طرفی هم توسعه دیگر فازها با فشار های بین المللی و انصراف شرکت های خارجی مواجه شد. در کنار تاخیرها و کم شدن سرعت توسعه این فازها، به طور طبیعی میلیاردها دلار هزینه کم کاری به کشور تحمیل شد و از طرفی در هم آن سوی مرز ایران، قطر در حال برداشت چند برابری گاز این میدان مشترک بود.

عدم توانایی جذب سرمایه گذاران خارجی، عدم توانایی شرکت های داخلی، نبود منابع مالی و تجهیزات مورد نیاز و دانش کم فنی در کنار فشار های بین المللی و فسخ قرارداد ها از سوی شرکت های توتال، شل و رسپول، پارس جنوبی را نیمه تعطیل کرده بود.  به گفته همایون مددی، عضو هیات مدیره انجمن سازندگان صنعت نفت، حدود 180 هزار نفر در فازهای مختلف پارس جنوبی  فعال بودند که دولت نهم  90 درصد کاهش پیدا کرد.

در آن زمان کشور قطر برای سرمایه گذاری در این میدان گازی 70 میلیارد دلار اختصاص می دهد و ایران 10 میلیارد دلار که پرداخت آن هم هر روز با مشکل جدیدی رو به رو می شد.

فازهای 9 و 10 پارس جنوبی که قرار بود در سال 87 وارد مدار تولید شود، به دلیل نبود چاه های دریایی، غیر قابل استفاده، و بهره برداری از آن با مشکل بزرگ مواجه شده بود. اما با این حال مسولان در دولت نهم در اقدامی تبلیغاتی و نمادین و خوراک گرفتن از فازهای 6  تا 8، فازهای 9 و 10 را افتتاح کردند.  آماده نشدن به موقع چاه ها روزانه پنج میلیون یورو ضرر به کشور تحمیل کرد.

این وضعیت در دولت های بعدی نیز ادامه پیدا کرد و دولت ها بیش از آنکه به فکرحل  مشکلات پارس جنوبی باشند تنها از مواهب اقتصادی آن استفاده می کردند.