شفاف سازی درباره بحران انرژی با تحلیل اظهارات وزیر نیرو
بوشهری ها /*صدیقه بهزادپور – اظهارات اخیرعلی‌آبادی، وزیر نیرو در مجلس مبنی بر وجود مخازن خالی انرژی در اکثر حوزه ها و همچنین پیامدهای نامطلوب جنگ دوازده روزه اسرائیل علیه ایران و... تیتر درشت خبری برخی از رسانه ها مبنی بر تحویل گرفتن «اسب زین شده» توسط پزشکیان را به زیر سئوال برده است، به ویژه آنکه وزیر نیرو دولت چهاردهم خود، وزیر صمت در دولت سیزدهم نیز بوده است و به خوبی به برخی از چالشهای دولت رئیسی نیز واقف است.
پارادوکسهای مدیریتی
علی آبادی ضمن بیان به چالشهای جدی منابع آب و برق و گاز کشور، بسیاری از مشکلات کنونی را از ناشی از انباشت مشکلات در دوره های قبل ذکر و تاکید کرد: در وزارت نیرو مشکلات بسیاری وجود دارد که قطعاً حاصل حضور دولت چهاردهم نیست و البته قطعاً در مجموع مشکلات در عرصه های مختلف حاصل چرخش مشکلات و ناترازیها در دولتهای مختلف است که به نتیجه مطلوب نرسیده است. به اعتقاد کارشناسان؛ مدیریت منابع آب در ایران، با مجموعه‌ای از پارادوکس‌ها و پیچیدگی‌ها همراه است که با توجه به زیرساختهای ناکارآمد در بخشهای مختلف فنی، سرمایه گذاری، مدیران ناکارآمد و ... همواره در حال تشدید هستند. به گفته علی آبادی هم اکنون به دلیل مشکلات تحریم و... بسیاری از پیمانکاران و شرکتهای خارجی، حتی از کشور دوست و هم پیمان ما، یعنی چین نیز ایارن را ترک کرده اند که درمجموع باعث افزایش مشکلات در بخش انرژی کشور شده است. به اعتقاد تحلیلگران؛ البته ترک این شرکت‌ها شامل برخی از کشورهای دوست و شرکای بین‌المللی ایران، از جمله چین می‌شود، که نشان می‌دهد چالشهای مدیریتی و اقتصادی تا چه اندازه بر توانایی ایران در جذب و حفظ سرمایه‌گذاری خارجی اثرگذار بوده است. به باور همگان قطعاً این مشکلات فقط در یک دولت متمرکز نیست و نبوده است، حل مشکلات وناترازیها در بخش انرژی نیازمند برنامه ریزی و سیاست گذاری صحیح توسط مسئولین در کوتاه و برنامه‌های طولانی‌مدت برای حفظ و توسعه منابع آب است که تاکنون نه به خوبی تدوین شده و همچنین به درستی پیاده‌سازی نشده و همین موضوع باعث ایجاد بحران‌های متعدد در بخش آب و برق شده است. کارشناسان بر این اعتقاد هستند که؛ وضعیت فعلی وزارت نیرو نمونه‌ای از یک پارادوکس مدیریتی است، از یک سو، نیاز فوری به سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساخت‌ها وجود دارد و از سوی دیگر، ظرفیت محدود دولت و مشکلات پیشین باعث می‌شود تصمیم‌گیری‌ها با تأخیر یا پیچیدگی همراه شوند که در نهایت این وضعیت باعث شده تا بسیاری از پروژه‌ها با کندی پیش بروند و برخی طرح‌ها حتی نیمه‌تمام رها شوند. در این راستا عدم هماهنگی بین دولتها از چالشهای ثابت مشکلات در بخشهای مختلف در کشور به شمار می آیند که اینروزها در وزارت نیرو نیز به خوبی به چشم می خورد. به گفته علی آبادی وزیر نیرو؛ «وقتی وزارت نیرو را تحویل گرفتم، بخش بزرگی از پروژه‌ها و منابع در وضعیت بلاتکلیف بود. تلاش شد تا با برنامه‌ریزی دقیق، این خلأها جبران شود، اما طبیعی است که اثرات سیاست‌های گذشته همچنان باقی بماند».
ضرورت تعاملات درون سازمانی
تحلیلگران بر این بار هستند که معضل کمبود آب در حال حاضر نیازمند نگاه ملی به مدیریت منابع آب است و حل مشکل آب، فراتر از دولتها و جناح‌های سیاسی است و نیازمند همکاری تمام دستگاه‌ها و نهادهای مرتبط است و بدیهی است که تنها با برنامه‌ریزی علمی، استفاده از فناوری‌های نوین و جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌توان به وضعیت پایدار در منابع آب دست یافت. قطعاً هماهنگیهای درون سازمانی بین مدیران داخلی بخش مهمی از مشکلات در بخش انرژی به شمار می آیند اما مشکلات ناشی از تحریم و خروج شرکتهای خارجی پیمانکار از جمله برخی از کشورهای دوست، باعث شد که بسیاری از پروژه‌های حیاتی با تأخیر روبه‌رو شود و در برخی مناطق، تأمین آب با چالش مواجه گردد. از این رو به نظر می رسد که مشکلات در این عرصه نیاز به شفافیت و برنامه‌ریزی بلندمدت دارد که تنها از طریق مدیریت دقیق و استفاده از داده‌های علمی می‌توان بر بحران‌های حوزه انرژی به خصوص آب غلبه کرد که البته با هماهنگی بین بخشی و استفاده از ظرفیت‌های داخلی و خارجی، عملیاتی خواهد شد.
شفافسازی و واقعیت گرایی
به باورکارشناسان سخنان وزیر نیرو، نگاهی واقع‌بینانه به مشکلات و چالشهای مدیریت منابع آب در ایران است، در حقیقت بسیاری از زیرساختهای آبی کشور به دلیل کم‌توجهی‌ها و برنامه‌ریزی‌های ناقص در دهه‌های گذشته با مشکلات جدی مواجه شده‌اند و این موضوع نیازمند برنامه‌های اصلاحی فوری و کارآمد است. علاوه بر این، موضوع خالی بودن مخازن آب و کاهش ذخایر استراتژیک، یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها برای وزارت نیرو و دولتهای آینده است. این شرایط نه تنها بر تأمین آب شرب و کشاورزی اثر می‌گذارد، بلکه می‌تواند پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای داشته باشد. به این ترتیب، مدیریت منابع آب باید به‌صورت یک مسئله ملی و استراتژیک در نظر گرفته شود و تصمیمات کوتاه مدت جای خود را به برنامه‌ریزی بلندمدت و علمی بدهند. همچنین صاحبنظران معتقدند؛ یکی دیگر از چالشهای اصلی، پارادوکس بین سیاست و اجرا است. بسیاری از پروژه‌های بزرگ آب و برق نیازمند حمایت‌های سیاسی و بودجه‌ای هستند، اما محدودیت‌ها و فشارهای اجرایی باعث می‌شود که این پروژه‌ها با تأخیر مواجه شوند، و تنها با ایجاد سازوکارهای شفاف، مدیریت منابع انسانی متخصص و استفاده از فناوری‌های نوین می‌توان بر این پارادوکس غلبه کرد. قطعاً مشکلات منابع آب و انرژی ایران، مسئله‌ای موقتی یا محدود به یک دولت نیست، بلکه این بحران نیازمند نگاه جامع و همکاری بین بخشی است که با درک صحیح موقعیت کنونی می توان از این شرایط به عنوان هشدار و چراغ راهنمایی برای دولتها و مسئولان آینده تلقی شود تا اهمیت منابع آب و انرژی و لزوم مدیریت هوشمندانه آن‌ها را جدی بگیرند.
*روزنامه نگار
عکس
